Page 29 - Przewodnik dla nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Język polski. Matura 2015

EGZAMIN PISEMNY POZIOM PODSTAWOWY

samodzielnej propozycji odczytania utwo- koncepcji interpretacyjnej – przedstawie-
ru lirycznego. Zadanie sprawdza przede nie własnego pomysłu na odczytanie utwo-
wszystkim: ru. Postawienie przed uczniem tego rodzaju
• umiejętność rozumienia, analizy i interpre- wymagania jest możliwe dzięki obecnym
tacji wiersza, w praktyce szkolnej różnorodnym propo-
• sprawność redagowania tekstu własnego zycjom metodologicznym. Na szczególną
w określonej formie gatunkowej, uwagę zasługują: fenomenologia, poststruk-
• umiejętność wyszukiwania odpowiednich turalizm, psychoanaliza, pragmatyzm, nowy
kontekstów potwierdzających słuszność pro- historyzm, postkolonializm, hermeneutyka
ponowanej koncepcji interpretacyjnej. i metody kulturowe . Stosowanie na lekcjach
3
Pisząc pracę interpretacyjną o charakterze ar- języka polskiego wypracowanych przez
gumentacyjnym, zdający powinien: współczesne metodologie literaturoznawcze
• sformułować tezę lub hipotezę, której pod- różnorodnych narzędzi analizy i interpretacji
stawą jest wstępne rozpoznanie głównego uświadamia uczniom wielość interpretacyjną
tematu bądź problemu wiersza, jednego utworu poetyckiego.
• uzasadnić tezę lub hipotezę za pomocą ar-
gumentów i przykładów literackich ilustru-
jących jego wywód myślowy, przy czym Brak wskazówek interpretacyjnych w poleceniu
uzasadnienie musi znajdować potwierdze- zaczonym do zadania pozwala zdajcemu
nie nie tylko w załączonym tekście lirycz-
nym, lecz także w kontekstach. na wybór koncepcji interpretacyjnej przedstawienie
Właściwe konteksty wynikają z typu wier- wasnego pomysu na odczytanie utworu.
sza, na przykład liryka wyznania implikuje
kontekst biografi czny, poezja opisowa wyzna-
cza kontekst historyczny, a liryka refl eksyjna Ważną składową zmienionego egzaminu pi-
– fi lozofi czny. Intertekstualność i komparaty- semnego z języka polskiego są kryteria oce-
styka pozwalają na wykorzystanie szerokich niania. Mają one charakter całościowy i sta-
kontekstów kulturowych – muzycznych, pla- ły. Łączą elementy holistyczne z kryteriami
stycznych, teatralnych i fi lmowych. Asocja- analitycznymi, które koncentrują uwagę na
cyjność myślenia wyznacza sens wiersza od- sposobie formułowania argumentów oraz ich
czytany przez zdającego. poprawności merytorycznej.
Część analityczna wymaga od ucznia okre- Ocena wypracowania maturalnego jest jed-
ślenia sytuacji komunikacyjnej (na przykład nakowa dla każdego typu wypowiedzi pi-
rozpoznania sytuacji lirycznej), składowych semnej w sześciu następujących obszarach:
kompozycji wiersza i ich funkcji oraz anali- poprawność rzeczowa, zamysł kompozycyj-
zy językowego obrazu świata wykreowanego ny, spójność lokalna, styl tekstu, poprawność
w utworze poetyckim. językowa oraz poprawność zapisu. Różni się
Analiza stanowi punkt wyjścia do interpre- natomiast w dwóch zasadniczych obszarach
tacji pojmowanej jako konsekwencja okre- związanych z wybraną formą gatunkową
ślonego rozumienia tekstu. Brak wskazówek wypowiedzi – w wypadku rozprawki proble-
interpretacyjnych w poleceniu załączonym mowej będzie to sformułowanie stanowiska
do zadania pozwala zdającemu na wybór wobec problemu podanego w poleceniu oraz

3 Ważne pozycje bibliografi czne prezentujące założenia współczesnych metodologii literaturoznawczych: Anna Burzyńska, Michał Paweł
Markowski, Teorie literatury XX wieku, Kraków 2006.; Ryszard Nycz, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków
2001.; Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz, Kraków 2006.; Kulturowa
teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. Teresa Walas, Ryszard Nycz, Kraków 2012.

PRZEWODNIK DLA NAUCZYCIELI SZKÓ PONADGIMNAZJALNYCH 27