Page 27 - Przewodnik dla nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Język polski. Matura 2015

EGZAMIN PISEMNY POZIOM PODSTAWOWY

Komentarz
Zadanie 1. sprawdza rozumienie czytane- błędów językowych w wypowiedziach (I.3.7).
go tekstu na poziomie struktury. Wymaga Uczeń sprawnie czyta głośno i cicho już na II
określenia tezy artykułu (I.1.9 – gimnazjum). etapie edukacyjnym (I.1.1 – szkoła podsta-
Zdający powinien znać i rozumieć zasady wowa). Rozwijanie tej kompetencji prowadzi
budowy wypowiedzi argumentacyjnej. Do do opanowania poprawnej wymowy i akcen-
rozwiązywania tego typu zadań dobrze przy- towania (ortofonia).
gotują uczniów ćwiczenia w konstruowaniu Zadanie 5. sprawdza rozumienie czytanego
planów odtwórczych, pisaniu konspektów tekstu na poziomie struktury i świadomość
i budowaniu streszczeń. językową. Tym razem oczekuje się od ucznia
Zadanie 2. sprawdza świadomość językową. określenia funkcji zastosowanych w tekście
Wymaga od zdającego znajomości skrótów środków językowych z zakresu składni (I.1.4).
i skrótowców oraz ich budowy słowotwórczej. Maturzysta musi się wykazać umiejętnością
Ten typ zadania sprawdza umiejętność odczy- rozpoznawania w zdaniach i równoważnikach
tywania informacji jawnych (I.1.2), ale przed- zdań różnego rodzaju orzeczeń i rozumienia
miot rozpoznania bazuje na kompetencjach ich funkcji (I.3.5 – gimnazjum). Dobrą oka-
z zakresu świadomości językowej wskaza- zją do tego typu praktyk mogą być ćwicze-
nych w podstawie dla III etapu edukacyjnego. nia redakcyjne, stawianie pytań o uzasadnie-
Należą do nich: rozumienie i rozpoznawanie nie użycia określonych form gramatycznych
stylu potocznego (I.3.1 – gimnazjum), do- w wypowiedziach, analizowanie relacji zna-
strzeganie zróżnicowania słownictwa, w tym czeniowych różnych części zdania i zmienia-
wypadku słownictwa środowiskowego – gwa- jących się pod ich wpływem znaczeń w prze-
ry młodzieżowej (I.3.3 – gimnazjum), oraz kazywanych treściach.
rozpoznawanie tematu słowotwórczego i for- Zadanie 6. sprawdza świadomość języ-
mantu w wyrazach pochodnych (I.3.9 – gim- kową. Uczeń analizuje znaczenie podanych
nazjum). Wsparciem dla rozwijania i utrwa- słów (I.3.1), odwołując się do ich budo-
lania tego rodzaju sprawności będą ćwiczenia wy słowotwórczej, oraz określa ich funkcję
w analizowaniu budowy neologizmów języ- w tekście (I.1.4). Okazją do analizowania
kowych i skrótów. znaczenia słów w praktyce szkolnej może
Zadanie 3. sprawdza świadomość językową. być interpretacja neologizmów w poezji Nor-
Wymaga umiejętności rozpoznania tematów wida, Leśmiana i Tuwima.
i formantów słowotwórczych w wyrazach po- Zadanie 7. sprawdza rozumienie czytanego
chodnych oraz określenia funkcji formantów tekstu na poziomie komunikacji. Wymaga
w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym od zdającego odczytania w tekście informacji
(I.3.9 – gimnazjum). Maturzysta powinien jawnych (I.1.2) – w tym wypadku rozpozna-
wskazać zapożyczenie, w którym zastosowa- nia opinii autora (czytanie krytyczne). Spraw-
no mechanizmy słowotwórcze właściwe dla ność odróżniania informacji od opinii uczeń
języka polskiego. Musi zatem dodatkowo wy- rozwija na etapie szkoły gimnazjalnej (I.1.4 –
kazać się umiejętnością rozróżniania wyrazów gimnazjum). Na poziomie szkoły ponadgim-
rodzimych i obcych (I.3.3 – gimnazjum). Aby nazjalnej doskonali umiejętność krytycznego
przygotować uczniów do tego typu zadań, czytania. To jedna z najważniejszych kompe-
warto proponować im ćwiczenia w budowa- tencji komunikacyjnych we współczesnym
niu słów, w tym neologizmów bazujących na świecie. Odróżnianie informacji od opinii
wyrazach zapożyczonych. wymaga znajomości mechanizmów składnio-
Zadanie 4. sprawdza świadomość języko- wych i świadomości sposobów stosowania
wą. Wymaga umiejętności rozpoznawania słownictwa wartościującego.

PRZEWODNIK DLA NAUCZYCIELI SZKÓ PONADGIMNAZJALNYCH 25