Page 9 - Magazyn dyrektora 2019

Nie pozostajemy obojętni

systemów edukacji. Jeżeli wydaje się nam, że liczba W wielu państwach funkcjonuje czysto edukacyjna
uczniów z SPE stale rośnie, nie powinniśmy czuć się od- denicja SPE. Na przykład brytyjski system opisuje je
osobnieni. W Wielkiej Brytanii notuje się systematyczny jako potrzeby wynikające z decytów lub trudności,
wzrost liczby uczniów z SPE, począwszy od roku 2016. które sprawiają, że nauka staje się dla danego dziecka
W Danii przewiduje się wzrost liczby uczniów z SPE bardziej kłopotliwa niż dla innych dzieci. Konsekwen-
nawet do 35% (co oznacza podwojenie ich dotychcza- cją takiego ujęcia jest przeniesienie uwagi z zaburzeń
sowej liczby) – i to głównie ze względu na trudności natury zdrowotnej, w tym psychicznej, na konkretne
wynikające z kształtu systemu. problemy i przeszkody, które stają uczniowi na drodze
Warto przy tym pamiętać, że nie można też jedno- poznania oraz rozwinięcia umiejętności. Są kraje,
znacznie określić, jak na tle innych krajów sytuuje się w których SPE jest sprawą niemal wyłącznie szkolną
Polska. Na rozbieżności w ujęciu SPE wskazuje OECD, i wszelkie ocjalne diagnozy medyczne lub terapie po-
które regularnie sporządza raport opisujący charakter ważniejszych zaburzeń stanowią jedynie dodatkowe
i skalę tego zjawiska na świecie. W swoich materia- wsparcie, a nie podstawę działań.
łach OECD stwierdza, że ze względu na różnorodność W Polsce zachodzi właśnie zmiana podejścia do SPE.
denicji oraz rozwiązań legislacyjnych i organiza- W planach MEN znajduje się wdrożenie nowego mo-
cyjnych dane pomiędzy poszczególnymi krajami są delu diagnozy i kształcenia uczniów ze specjalnymi
w zasadzie nieporównywalne. potrzebami, opartego na klasykacji ICF (por. ramka).
Przekształcenie systemu ma polegać przede wszyst-
kim na odejściu od rozpoznania medycznego i zasto-
sowaniu podejścia funkcjonalnego oraz na znacznym
zwiększeniu kompetencji szkoły w określaniu potrzeb
uczniów i reagowaniu na nie. Pierwsze kroki w tym kie-

ICF, czyli Międzynarodowa Klasykacja runku MEN podjął w ostatnich latach, przedeniowując
Funkcjonowania, Niepełnosprawności iZdrowia obowiązki dyrektorów szkół i nauczycieli oraz zmienia-
(International Classication of Functioning, jąc zasady nansowania pomocy dla uczniów. O tych
Disability and Health), to katalog komponentów zmianach przeczytają Państwo w artykułach na kolej-
niepełnosprawności. Została opracowana i przyjęta nych stronach magazynu.
w 2001 r. przez WHO. W 2006 r. stała się podstawą Opracowywana modykacja systemu wsparcia SPE
przyjętej przez ONZ konwencji oprawach osób w szkołach pod wieloma względami będzie wymagała
niepełnosprawnych. Celem przygotowania ICF stopniowego przewartościowania sposobu myślenia
było stworzenie standardu opisu umożliwiającego o uczniu, jego możliwościach i potrzebach, a także
zrozumienie i porównanie danych pochodzących o roli szkoły. Można przypuszczać, że w toku zmian
z różnych krajów. Ponieważ jednak ICF oscyluje zmniejszy się liczba uczniów diagnozowanych w pro-
wokół zagadnień biologicznego, psychologicznego cedurach medycznych, ale zwiększy się liczba uczniów
i społecznego funkcjonowania osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Jeżeli jednak
niepełnosprawnej, a nie jej odmienności uda się zrealizować przyjęte założenia, szkoła zyska
medycznych, wdrożenie klasykacji narzuca także znaczną swobodę w pracy z uczniem, łatwiejszy dos-
zmianę sposobu myślenia o niepełnosprawności tęp do środków zaradczych, bardziej elastyczną pomoc
i organizowaniu wsparcia. W tradycyjnym modelu terapeutów oraz perspektywę zróżnicowanego działa-
osoba niepełnosprawna jest diagnozowana nia na rzecz celów edukacyjnych. Ostatecznie zmiana
medycznie i podlega terapii, najczęściej ta ma spowodować, że szkoła będzie miała większe
zmierzającej do dostosowania tej osoby możliwości zapewniania równych szans edukacyjnych
do środowiska. W modelu ICF ocenia się i podwyższania skuteczności swoich działań.
możliwości i ewentualne ograniczenia funkcjonalne
osoby niepełnosprawnej i dostarcza jej wsparcie, Magdalena Lisewska
również takie, które polega na dostosowaniu Kierownik zespołu ds. nowych rozwiązań w edukacji,
środowiska do niepełnosprawnego, Nowa Era
a nie odwrotnie.

7