Page 38 - Przewodnik dla nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Język polski. Matura 2015

MATURA Z NOW ER

aturzysta zdający egzamin na po- • rozważyć i ocenić rozwiązanie problemu
ziomie rozszerzonym przygoto- zaprezentowane przez autora artykułu.
Mwuje dłuższą wypowiedź pisemną Sformułowanie argumentów uzasadniających
o charakterze argumentacyjnym na podsta- stanowisko zdającego wobec rozwiązania
wie dołączonego tekstu lub tekstów kultury. przyjętego przez autora tekstu wymaga pogłę-
? Abiturient wybiera jeden spośród dwóch za- bionej refl eksji interpretacyjnej.
proponowanych tematów:
Maturzysta na poziomie rozszerzonym powi-
• pierwszy – wymagający napisania wypowie- nien być również erudytą – musi odwołać się
W skrócie dzi argumentacyjnej w formie rozprawki w swojej wypowiedzi do innych, dowolnie
problemowej lub szkicu w odniesieniu do wybranych tekstów kultury, które stanowią
Wymagania tekstu teoretycznego (historycznoliterac- podstawę rzeczowej argumentacji.
maturalne kiego, teoretycznoliterackiego lub krytycz- Tak pomyślane zadanie – polegające na samo-
na poziomie noliterackiego); dzielnym odczytaniu problemu i ocenie jego
rozszerzonym. • drugi – wymagający interpretacji porów- zasadności – sprawdza stopień opanowania
Przykadowe nawczej dwóch tekstów literackich (li- sprawności zarówno z poziomu podstawo-
zadania rycznych, epickich lub dramatycznych). wego, jak i poziomu rozszerzonego. Zdają-
egzaminacyjne Wypracowanie powinno liczyć co najmniej cy powinien wykazać się bowiem nie tylko
z komentarzami. 300 słów. To niezbędne minimum, wymaga- umiejętnością dostrzegania związku języka
ne do rozwinięcia podejmowanego tematu. z wartościami i rozumieć, że język podlega
wartościowaniu (zakres podstawowy – II.4.1),

lecz także umieć wskazywać różne sposoby
Sformuowanie argumentów uzasadniajcych wyrażania wartościowań w tekstach (zakres
rozszerzony – II.4.1).
stanowisko zdajcego wobec rozwizania
Wypowiedź argumentacyjna na poziomie roz-
przyjtego przez autora tekstu wymaga pogbionej szerzonym może mieć charakter rozprawki
problemowej lub szkicu. Powinien ją cecho-
ref eksji interpretacyjnej. Maturzysta na poziomie
wać widoczny zamysł kompozycyjny oraz
rozszerzonym powinien by równie erudyt funkcjonalna i podporządkowana mu argu-
mentacja, zgodna z wybranym gatunkiem wy-
musi odwoa si w swojej wypowiedzi do innych,
powiedzi.
dowolnie wybranych tekstów kultury, które stanowi Rozprawka na poziomie rozszerzonym – po-
dobnie jak na poziomie podstawowym – ma
podstaw rzeczowej argumentacji.
charakter problemowy, jest jednak trudniej-
sza, ponieważ podstawę wypowiedzi stanowi
trudny tekst teoretyczny (a nie tekst literac-
Wypowied argumentacyjna w formie ki). Zadanie polegające na rozważeniu od-
rozprawki lub szkicu czytanego problemu i ocenie jego zasadności
Tworzenie wypowiedzi argumentacyjnej w od- wymaga umiejętnego przywołania w wypra-
niesieniu do tekstu teoretycznego jest nową pro- cowaniu argumentów dowodzących słusz-
pozycją na egzaminie maturalnym. Absolwent ności stanowiska autora tekstu lub potwier-
wybierający poziom rozszerzony mierzy się dzających stosunek krytyczny wobec tego
z niełatwym zadaniem – musi bowiem: stanowiska.
• rozpoznać sens dołączonego do polecenia Drugi typ wypowiedzi argumentacyjnej na po-
trudnego tekstu teoretycznego, ziomie rozszerzonym to szkic krytyczny. Ma-
• samodzielnie określić główny problem turzysta może go napisać w różnych formach,
przedstawiony w tekście, na przykład eseju. Taka forma zobowiązuje

36 Jzyk polski 2014/2015