Page 5 - PWN PEWNY START. O DOJRZEWANIU. CHŁOPCY Poradnik metodyczny z tablicami do komunikacji

fią czytać, wyszukiwać informacji w internecie, w związku z czym nie mogą skorzystać ze źródeł wiedzy,
jakie są dostępne młodzieży pełnosprawnej, takich jak poradniki, czasopisma czy strony internetowe po-
święcone dojrzewaniu.
• Część chłopców, próbując zaspokoić swoją ciekawość związaną z dojrzewaniem, napotyka materiały nie-
adekwatne do wieku lub szkodliwe, np. pornografię.
• Chłopcy z niepełnosprawnością intelektualną, ze spektrum autyzmu często nie mogą liczyć na to, że roz-
wieją swoje wątpliwości dotyczące jakiegoś aspektu dojrzewania, wymieniając się informacjami z rówie-
śnikami. Najczęściej bowiem ich rówieśnicy również nie posiadają wystarczającej wiedzy, by być dobrym
wsparciem, albo też nie potrafią w sposób właściwy posiadaną wiedzą się podzielić.
• Powszechnie dostępne materiały dotyczące dojrzewania, takie jak poradniki, artykuły w czasopismach,
publikacje internetowe lub materiały do zajęć z wychowania do życia w rodzinie, zostały przygotowane dla
młodzieży pełnosprawnej, a zatem większość z nich jest zbyt trudna w odbiorze przez chłopców z niepeł-
nosprawnością intelektualną.
Opisane powyżej problemy wskazują na konieczność zaplanowanego i wieloaspektowego wspierania chłop-
ców z niepełnosprawnością intelektualną i z niepełnosprawnością sprzężoną w procesie stawania się mężczyzna-
mi. Owo wspieranie powinno opierać się na następujących zasadach:
• Uwzględnienie faktu, że dojrzewanie to długotrwały, wieloletni proces składający się z następujących po
sobie etapów. Wspieranie powinno zatem obejmować cały okres dojrzewania chłopców – jest to w przybli-
żeniu czas pomiędzy 11 a 22 rokiem życia.
• Uznanie, że każdy chłopiec dojrzewa we właściwym dla siebie czasie, a zatem udzielanie wsparcia nasto-
latkom znajdującym się w jednej grupie powinno uwzględniać indywidualne tempo dojrzewania każdego
z chłopców.
• Bycie „krok przed chłopcem”, czyli przekazywanie wiedzy i uczenie określonych umiejętności, zanim poja-
wią się dane symptomy dojrzewania, np. mówienie o polucjach, uczenie wszystkich czynności składających
się na odpowiednie reagowanie na polucje (przebranie się, umycie ciała, być może wymiana prześcieradła),
zanim one wystąpią. Wymaga to od nauczyciela, terapeuty lub rodzica posiadania podstawowej wiedzy na
temat kolejności pojawiania się zmian w okresie dojrzewania płciowego.
• Uczenie jak największej samodzielności w wykonywaniu czynności samoobsługowych związanych z doj-
rzewaniem. Samodzielność chłopaka związana z dbałością o intymne części ciała, np. mycie penisa, samo-
badanie jąder, ogranicza dostęp innych osób do jego intymności, a tym samym zmniejsza ryzyko wykorzy-
stania seksualnego.
• Przekazywanie wiedzy i uczenie umiejętności związanych z dojrzewaniem w różnych środowiskach,
w których przebywa chłopak, a zatem nie tylko w domu rodzinnym, ale także na terenie placówki, do
której chłopak uczęszcza.
• Współpraca rodziców, opiekunów i personelu placówek w procesie ustalania treści oraz sposobów wspie-
rania chłopców w okresie dojrzewania.
• Właściwy dobór metod, technik oraz pomocy dydaktycznych, które są dostosowane do potrzeb chłop-
ców o różnym poziomie niepełnosprawności intelektualnej oraz do występujących u nich sprzężeń
chorobowych.
Odpowiednie wsparcie udzielane przez rodziców, organizacja na terenie placówki zajęć dotyczących różnych
aspektów dojrzewania, dobór właściwych pomocy dydaktycznych i metod pracy zwiększają szansę na to, że
chłopiec z niepełnosprawnością intelektualną lub z niepełnosprawnością sprzężoną zaakceptuje zmiany, które
przynosi dojrzewanie, i łagodniej przejdzie przez hormonalną burzę wpisaną w ten etap życia.

Współpraca z rodzicami – podstawa dobrej edukacji chłopców
z niepełnosprawnością intelektualną i spektrum autyzmu na temat
dojrzewania

Planując wspieranie chłopców w stawaniu się mężczyznami, nie sposób pominąć roli, jaką w owym wspieraniu
muszą pełnić rodzice. To rodzice przecież sprawują nad nimi opiekę w codziennym życiu, oni też ponoszą odpo-
wiedzialność za swoich synów. W związku z tym poniżej omawiam kilka kwestii odnoszących się do rodziców1).

1) Więcej informacji znajdzie Czytelnik w książce mojego autorstwa Mam autyzm. Mam seksualność. I co dalej? Poradnik
dla rodziców, terapeutów i nauczycieli (2017).

9