Page 13 - Wczoraj i dziś 7 - podręcznik

świat w okresie międzywojennym

– tekst źródłowy –
W nowym układzie sił w Europie większość
Przejęcie władzy przez faszystów
państw środkowoeuropejskich stało się sojusznikami
Francji. Łączył je wspólny cel – dążenie do jak naj-
W mowie wygłoszonej 16 listopada 1922 r. w Izbie Deputowanych Benito Mussolini przedstawił cele
faszystów. większego osłabienia Niemiec. W 1925 r. w Locarno
odbyła się międzynarodowa konferencja z udziałem
Zasadnicze orientacje naszej polityki zagranicznej są fi
Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch oraz Bel-nansowe jest zasadnicze: trzeba dojść z możliwie
następujące: traktaty pokojowe będą wykonane. Sza- gii. W spotkaniu uczestniczyły również Polska i Cze--
największą szybkością do równowagi bilansu pań
nujące się państwo nie może wyznawać innej zasady. chosłowacja, ale nie brały udziału w głównych
stwowego. System drobiazgowej oszczędności, popie-
Traktaty nie są czymś wieczystym, nie dającym się ranie wszystkich sił produkcyjnych narodu, położenie
naprawić. Są one rozdziałami historii. Wykonać je kresu pozostałym obciążeniom wojennym.
znaczy tyle, co stwierdzić ich wartość. Jeżeli w ciągu
wykonywania ujawni się ich niedorzeczność, może to praca z tekstem źródłowym
stworzyć nowy fakt, otwierający możliwość dalszego 1. Przedstaw poglądy Benita Mussoliniego na temat
zbadania wzajemnych stanowisk [...]. traktatów pokojowych.
Wytyczne polityki wewnętrznej streszczają się w wy- 2. Wyjaśnij, jakie zmiany w polityce wewnętrznej
Włoch zapowiedział Mussolini.
razach: oszczędność, praca, karność. Zagadnienie
Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, z. 59, Kraków 1924, s. 31.

Nową politykę określało hasło Mussoliniego: Początkowo faszyści byli wrogo nastawieni także
Wszystko w ramach państwa, nic poza państwem, nic do Kościoła katolickiego. Zmieniło się to w 1929 r.,
przeciw państwu. Rządy faszystów opierały się na kul- gdy Mussolini zawarł z papieżem Piusem XI trak-
cie państwa i wodza, którego określano mianem duce taty laterańskie. W ten sposób zakończył się spór
[czyt.: ducze]. Wszystkie warstwy społeczeństwa z papiestwem trwający od zjednoczenia Włoch. Na
miały współdziałać ze sobą w ramach korporacji. mocy tych porozumień powstało państwo Watykan,
Wprowadzono system jednopartyjny, w którym a katolicyzm stał się religią panującą we Włoszech.
działać mogła jedynie partia faszystowska. Wszel- Od początku rządów faszyzm włoski nastawiony
kie przejawy opozycji brutalnie stłumiono. Podjęto był na podboje – zakładano nawet odbudowę Impe-
prześladowania organizacji lewicowych i ich zwolen- rium Rzymskiego. Włochy do 1939 r. zajęły jednak
ników, likwidacji uległy pozostałe opozycyjne ruchy tylko leżące na Bałkanach Fiume (obecnie Rijeka),
polityczne, związki zawodowe i organizacje społeczne. Albanię oraz Etiopię w Afryce.

Korporacja – zrzeszenie osób, których celem jest realizacja określonych zadań; np. we Włoszech powstawały organizowane
przez państwo związki pracowników i pracodawców tej samej branży.

1

Benito Mussolini 1 wraz z przywódcami ruchu
faszystowskiego zgromadził podczas „marszu
na Rzym” kilkadziesiąt tysięcy zwolenników. Sam
Mussolini nie wziął udziału w tym wydarzeniu, lecz
pozwalał się fotografować z jego uczestnikami.

193