Page 10 - Wczoraj i dziś 7 - podręcznik
P. 10

świat po i wojnie światowej

         Europa w 1922 roku                           ISLANDIA
          M
            o
               r
                                                       1918
                 z
                   e

          Zmiany terytorialne w Europie     n  e     I                         A
                        Ś
                          r
                             ó
                                    i
          po zakończeniu I wojny światowej e  m      K                   N O R W E G I A  J  FINLANDIA
                               d
                                  z
                                                                                      1917
                                                     C                         C   HELSINKI
                                                    Y                         E
              granice państw po 1919 r.                                       W  SZTOKHOLM  TALLINN
                                                    T                CHRISTIANIA    ESTONIA
              granice inne                                                    Z      1918         MOSKWA
          Genewa siedziba Ligi Narodów              N             Morze       S    RYGA 1918   ZWIĄZEK
                                                                                    Ł O T WA
              obszary pod zarządem Ligi Narodów     A            P ółnocne  DANIA   LITWA
                                                    L                       KOPENHAGA  1918  SOCJALISTYCZNYCH
              strefy zdemilitaryzowane                 DUBLIN  WIELKA                  KOWNO
                                                    T  IRLANDIA                   WMG
              tereny plebiscytowe                   A  1921  BRYTANIA         Gdańsk       REPUBLIK SOWIECKICH
          LITWA państwa, które powstały w wyniku                  HOLANDIA  Łaba BERLIN  WARSZAWA  1922
          1918 I wojny światowej, z datą ich utworzenia     LONDYN  BRUKSELA AMSTERDAM  POL SKA
                                                                         NIEMCY
              republiki                            N              BELGIA  Zagł.     1918    Kijów  Dniepr
                                                                      Ruhry
              monarchie                            A                  Zagł.  PRAGA CZECHOSŁOWACJA
                                                                      Saary
          WMG  Wolne Miasto Gdańsk                 E          PARYŻ         WIEDEŃ  1918    Dniestr
                                                  C           FRANCJA       AUSTRIA  BUDAPESZT
                                                  O                 SZWAJCARIA  1918  WĘGRY  RUMUNIA
                                                                                  1918
                                                                  Genewa           BELGRAD  BUKARESZT
            praca z mapą                                                W Ł    KRÓLESTWO SHS  Dunaj  M o r z e   C z a r n e
                                                                                        BUŁGARIA
                                                                                  1918
            1.   Wskaż, w której części Europy    LIZBONA  MADRYT          O C          SOFIA  Stambuł
                                                     Tag
              najwięcej państw uzyskało           PORTUGALIA  HISZPANIA   RZYM  H Y  TIRANA  ALBANIA  ANKARA  C  J  A
              niepodległość po I wojnie światowej.                                    GRECJA    T U R
            2.   Wymień państwa, do których                       M  o  r  z             ATENY
                                                                           e
              powstania przyczynił się rozpad
              Austro-Węgier.                                                   Ś  r            m  n  e
                                                                                    ó  d  z  i  e
                                                                       0     500 km
             Nowy układ sił w Europie
                                                             umowy z Francją o pomocy w wypadku agresji ze
          Po I wojnie światowej w Europie Środkowej zniknęły    strony Niemiec. Jak pokazała przyszłość, ład wersal-
          dawne wielkie monarchie w  Niemczech, Austro-      ski nie zapewnił trwałego pokoju. Niektórzy politycy
          -Węgrzech i Rosji. W Austrii i Niemczech wprowa-   i wojskowi już w 1919 r. trafnie przewidywali, że po-
          dzono rządy demokratyczne, a w Rosji władzę prze-  kój w Europie potrwa najwyżej 20 lat.
          jęli bolszewicy. Na części dawnych terytoriów tych
          mocarstw powstały takie państwa jak: Polska, Czecho-    Liga Narodów
          słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia oraz Kró-
          lestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r.    Na mocy traktatu wersalskiego w 1920 r. powstała Liga
          Jugosławia). Na zachodzie Europy niepodległość     Narodów – międzynarodowa organizacja, której celem
          odzyskała z kolei Irlandia. W nowym układzie sił   było zapobieganie wybuchowi kolejnych wojen. Przy-
          w Europie większość państw środkowoeuropejskich    stąpiła do niej większość istniejących wówczas państw.
          stała się sojusznikami Francji. Łączył je wspólny cel   Siedziba Ligi znajdowała się w Genewie w Szwajcarii.
          – dążenie do jak największego osłabienia Niemiec.  Najważniejsze kwestie omawiano podczas zbierające-
           W 1925 r. w Locarno [czyt.: lokarno] odbyła się   go się raz w roku Zgromadzenia Ogólnego.
          międzynarodowa konferencja z udziałem Niemiec,      Od samego początku ta organizacja była osła-
          Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch oraz Belgii. W spo-  biona z  powodu nieprzystąpienia do niej Stanów
          tkaniu uczestniczyły również Polska i Czechosłowacja,   Zjednoczonych. W 1926 r. w jej skład weszły za to
          ale nie brały udziału w głównych obradach. Efektem   Niemcy, a w 1934 r. – ZSRS. Liga Narodów okazała
          rozmów było podpisanie paktu reńskiego, który za-  się całkowicie bezsilna wobec upadku systemów de-
          gwarantował nienaruszalność granicy między Francją   mokratycznych w Europie, a także wobec podbojów
          i Belgią a Niemcami. Strona niemiecka nie zgodziła   dokonywanych przez Japonię, Włochy oraz Niem-
          się jednak na podobny układ ze swoimi wschodnimi   cy w latach 30. XX w. Przyczyniło się to do utraty
          sąsiadami. Niemcy dały w ten sposób do zrozumienia,     znaczenia tej organizacji. Miała ona rozstrzygać spo-
          że w korzystniejszych okolicznościach w przyszłości   ry międzynarodowe, ale nie była w stanie zapobiec
          będą się starały zmienić te granice. Polska i Czecho-  wybuchowi II wojny światowej. Ostatecznie w 1946 r.
          słowacja podpisały w Locarno jedynie dwustronne    Liga Narodów została rozwiązana.

          190
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15