Page 8 - Wczoraj i dziś 7 - podręcznik
P. 8
1 Świat po I wojnie światowej
1 r. 476 r. 1492 r. 1914 r.
na co będę zwracać uwagę: starożytność średniowiecze nowożytność współczesność
• ład wersalski i jego konsekwencje, 1920 r. 1925 r. 1930 r.
• działalność Ligi Narodów,
• znaczenie wielkiego kryzysu gospodarczego.
28 VI 1919 r. 1925 r. 24 X 1929 r.
traktat konferencja czarny czwartek
wersalski w Locarno na giełdzie
Ład wersalski Traktaty pokojowe zawarto oddzielnie z każdym
z pokonanych państw. 28 czerwca 1919 r. podpisano
W listopadzie 1918 r. zakończono działania wojenne. w Wersalu traktat z Niemcami. Pozbawiono je ko-
Zwycięskie mocarstwa zwołały konferencję, której ce- lonii i znacznej części terytorium, m.in. do Francji
lem miało być ustalenie powojennego ładu. Jej obrady powróciły Alzacja i Lotaryngia, a Polska odzyskała
odbywały się w Paryżu od stycznia 1919 r. do stycz- Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. Gdańsk oraz
nia 1920 r. Najważniejsze decyzje podejmowali na niej Kłajpeda z otaczającymi je terytoriami zostały prze-
przywódcy Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, kształcone w wolne miasta i podlegały nowo powsta-
Francji i Włoch, określani mianem Wielkiej Czwórki. łej organizacji międzynarodowej – Lidze Narodów.
– tekst źródłowy –
Traktat wersalski
W traktacie wersalskim znalazły się zapisy dotyczące zarówno powojennego losu Niemiec,
jak i powstania Ligi Narodów.
A. Statut Ligi Narodów armii niemieckiej do rozmiarów stałej siły zbrojnej
Zasady. Statut Ligi Narodów, mającej na celu rozwój bezpieczeństwa publicznego i odbiera Niemcom pra-
współpracy pomiędzy narodami i zabezpieczenie po- wo i środki odbudowy wielkiej armii narodowej. [...]
koju i bezpieczeństwa, opiera się na następujących F. Odszkodowania
podstawach: Zasada. Niemcy i ich sprzymierzeńcy uznają swą
Na przyjęciu pewnych zobowiązań nieuciekania się odpowiedzialność za wszystkie straty i szkody, po-
do wojny. niesione gdziekolwiek przez państwa sprzymierzone
Na zupełnej jawności stosunków międzynarodowych, i zaprzyjaźnione. Niemcy zobowiązują się powetować
opartych na sprawiedliwości i honorze. wszystkie szkody wyrządzone ludności cywilnej i jej
Na ścisłym przestrzeganiu prawa międzynarodowego mieniu.
i skrupulatnym poszanowaniu traktatów. [...]
C. Kolonie niemieckie praca z tekstem źródłowym
Niemcy zrzekają się na rzecz głównych mocarstw 1. Przedstaw zasady, na których miał się opierać
wszystkich swoich praw i tytułów do swoich posiadło- nowy ład polityczny na świecie.
ści zamorskich. [...] 2. Wymień postanowienia wobec Niemiec,
D. Warunki wojskowe, morskie i aeronautyczne które przedstawiono w powyższym fragmencie
Dział I (warunki wojskowe) postanawia zmniejszenie traktatu wersalskiego.
Aeronautyka – lotnictwo.
Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, z. 59, Kraków 1924, s. 15–19.
188