Page 9 - Wczoraj i dziś 7 - podręcznik

świat w okresie międzywojennym

Zniszczenia i straty po I wojnie światowej

Podczas trwającej ponad 4 lata wojny zmobilizowano w sumie 65 mln żołnierzy. W wyniku
działań wojennych zginęło 8,5 mln z nich, a ponad 20 mln zostało rannych, z czego 3,5 mln
stało się kalekami. Ponadto wyczerpane wojną społeczeństwa w latach 1918–1919 zdziesiątko-
wała epidemia grypy nazywanej hiszpanką, która pochłonęła kolejnych kilkadziesiąt milionów
ofiar. Prowadzone walki spowodowały, że państwa musiały przeznaczyć ogromne środki
finansowe na produkcję broni i wyposażenie armii. Ogółem na cele wojenne wydano ponad
200 mld dolarów. Podczas działań wojennych szczególnie ucierpiały Belgia i Francja, gdzie
toczyły się najbardziej zacięte walki.

Straty w ludziach podczas I wojny światowej

ranni (w mln)
1,70 zabici (w mln)
1,77 1,36
1,20
0,90
0,65 0,82
4,95 4,22 4,25 3,62 2,09 0,95 0,23 0,13 0,90

Rosja Niemcy Francja Austro-Węgry W. Brytania Włochy USA pozostałe
Żołnierze pozbawieni wzroku w wyniku ataku gazowego na
froncie. Życie weteranów, którzy odnieśli urazy fizyczne i psychicz-
ne, było bardzo trudne. Zazwyczaj nie mogli znaleźć pracy i często Łączna liczba rannych i zabitych
żyli w ubóstwie.
? Które państwa poniosły najdotkliwsze straty 21 202 907 8 540 120
podczas I wojny światowej?

Niewielkie terytoria należące przed I wojną światową władzę sułtana i wprowadzono republikę. Pod przy-
do Niemiec uzyskały także Dania, Czechosłowacja wództwem Mustafy Kemala Turcja zaczęła się szybko
i Belgia. Pogranicze francusko-niemieckie – Nadrenia europeizować. Pierwszy prezydent tureckiej republiki
– zostało zdemilitaryzowane. Armię niemiecką przyjął nazwisko Atatürk [czyt.: atatirk], co oznaczało
zmniejszono i pozbawiono większości floty wojen- „ojciec wszystkich Turków”. Ostatecznie Turcja w lip-
nej, broni pancernej oraz lotnictwa. Ponadto Niemcy cu 1923 r. zawarła pokój na znacznie korzystniejszych
zostały obarczone koniecznością wypłaty odszkodo- warunkach niż początkowo. Podobnie jednak jak po-
wań wojennych na rzecz państw ententy. zostałe byłe państwa centralne, utraciła część teryto-
W 1919 i 1920 r. podpisano traktaty z Austrią rium, musiała zredukować armię i zapłacić odszkodo-
i Węgrami, które powstały po rozpadzie Austro- wania wojenne.
-Węgier. Każde z tych państw utraciło znaczną część Wraz z traktatem wersalskim Polska i część
swojego dotychczasowego terytorium. Zobowiąza- państw Europy Środkowej musiały podpisać tzw.
no je również do wypłaty odszkodowań wojennych mały traktat wersalski, w którym zobowiązały się
i ograniczenia sił zbrojnych. do przestrzegania praw mniejszości narodowych
Z Turcją zawarto traktat pokojowy w Sèvres [czyt.: i wyznaniowych na swoim terytorium. W pozosta-
sewr] pod Paryżem w sierpniu 1920 r. Surowe warun- łych traktatach pokojowych również zawarto takie
ki narzucone przez aliantów spowodowały ponow- zapisy. Dokumentu tego nie musiały jednak pod-
ny wybuch walk i przyczyniły się do gruntownych pisywać państwa Europy Zachodniej, w tym także
przemian wewnętrznych w tym państwie. Obalono Niemcy.

Demilitaryzacja – ograniczenie lub likwidacja potencjału wojskowego na określonym terytorium.
Europeizacja – przyjmowanie europejskich wzorów kulturowych i społecznych.

189