Page 11 - Wczoraj i dziś 7 - podręcznik

świat w okresie międzywojennym

Wielki kryzys gospodarczy Spadek produkcji w wyniku wielkiego kryzysu
Po I wojnie światowej rozpoczął się okres odbudowy [%]
gospodarki na świecie. Szczególnie prężnie rozwijały 100
się Stany Zjednoczone, w których wzrastała produk- 90
cja przemysłowa. Amerykanie inwestowali zyski na 80
giełdzie lub w odradzających się po wojnie przedsię- 70
biorstwach w Europie. Ceny akcji firm notowanych
na giełdzie rosły bardzo szybko i często kosztowały 60
kilkukrotnie więcej, niż były w rzeczywistości warte. 50
24 października 1929 r. na nowojorskiej giełdzie 40
doszło do gwałtownego obniżenia cen notowanych
tam akcji. Dzień ten nazwano czarnym czwartkiem. 30
Jak się później okazało, był on początkiem wielkiego 20
kryzysu gospodarczego. W szybkim tempie spadły 10
ceny akcji. W ten sposób tysiące Amerykanów, którzy 0
Wielka
ulokowali w nich całe oszczędności, straciło dorobek Niemcy Zjednoczone Włochy Francja Brytania
Stany
swojego życia. Banki dotkliwie ograniczyły udziela- 1929 r. 1932 r.
nie kredytów i wstrzymano inwestycje w przemyśle.
Spowodowało to spadek produkcji, dlatego wiele Gospodarki państw europejskich były powiązane
fabryk zostało zamkniętych, a ludzie stracili pracę. ze Stanami Zjednoczonymi i dlatego wielki kryzys
Pozbawieni dochodów, musieli rezygnować z zakupu wystąpił także u nich. Ponoszący straty ekonomicz-
większości towarów, a to z kolei powodowało dalsze ne Amerykanie zaczęli bowiem wycofywać kapitał
zmniejszanie produkcji i wzrost bezrobocia. zainwestowany w Europie. Największe załamanie
gospodarcze nastąpiło w Niemczech, ale kryzys wy-
stąpił też we Francji, w Wielkiej Brytanii, w Polsce
i Czechosłowacji.
Sytuacja w gospodarce zaczęła zmieniać się od
1933 r. W Stanach Zjednoczonych prezydent Fran-
klin Delano Roosevelt [czyt.: ruzwelt] wprowadził
program reform ekonomiczno-społecznych, któ-
ry określano nazwą New Deal [czyt.: nju dil; z ang.
Nowy Ład]. Instytucje państwowe organizowały na
szeroką skalę roboty publiczne, co umożliwiło za-
trudnianie rzeszy bezrobotnych.
W Europie kryzys przyniósł znaczące skutki poli-
tyczne. Spowodował upadek systemu demokratycz-
nego w Niemczech, gdzie duża część społeczeństwa
obwiniała rząd o dopuszczenie do dramatycznej
sytuacji ekonomicznej i w wolnych wyborach głoso-
wała na partie antydemokratyczne – komunistyczną
i nazistowską. Z kolei w Europie Środkowej, w tym
Kolejki bezrobotnych po zasiłek stanowiły nieodłączny widok
miast w czasach wielkiego kryzysu. Bezrobocie w Stanach Zjed- także w Polsce, wychodzenie z wielkiego kryzysu
noczonych wynosiło wówczas ponad 30%. trwało dłużej niż na Zachodzie, bo aż do 1935 r.

ćwiczenia
1. Wymień postanowienia traktatu wersalskiego.
2. Wyjaśnij cel powstania Ligi Narodów.
3. Przedstaw skutki wielkiego kryzysu gospodarczego.

191