Page 71 - Biologia na czasie 3 - podręcznik

Determinacja płci. Cechy sprzężone z płcią

będzie ona recesywną homozygotą. Kobiety Sposób oznaczenia alleli w przypadku cechy
będące heterozygotami są nosicielkami alleli sprzężonej z płcią
warunkujących choroby. Są zdrowe, ale przeka- Genotyp Fenotyp
zują zmutowany allel potomstwu. U mężczyzny X X kobieta zdrowa
D D
zmutowany allel recesywny genu znajdujący się
D d
w chromosomie X zawsze spowoduje objawy X X kobieta zdrowa, nosicielka zmuto-
wanego allelu
chorobowe, ponieważ ze względu na brak dru- X X kobieta daltonistka
d d
giego chromosomu X nie istnieje możliwość D
zamaskowania wpływu nieprawidłowego allelu X Y mężczyzna zdrowy
d
genu. Dlatego mężczyźni chorują częściej niż X Y mężczyzna daltonista
kobiety. D – prawidłowe widzenie barw, d – daltonizm
Krok po kroku
Określanie prawdopodobieństwa wystąpienia cechy sprzężonej z płcią
Przykład 1. Odpowiedź: Prawdopodobieństwo wystąpienia dal-
Określ prawdopodobieństwo wystąpienia daltonizmu tonizmu u dziecka tych rodziców wynosi 25%.
u dziecka, którego rodzice prawidłowo rozróżniają
barwy, ale matka jest nosicielką zmutowanego allelu (d). Przykład 2.
Zapisz krzyżówkę ilustrującą sytuację, w której rodzice
1 Zapisz genotypy rodziców oraz wytwarzane przez o prawidłowej krzepliwości krwi mają dziecko chore
nich gamety. na hemofilię. Określ, czy jest to syn czy córka.
Genotypy rodziców: mężczyzna prawidłowo roz-
poznający barwy X Y x kobieta nosicielka X X 1 Zapisz genotypy rodziców i wytwarzane przez nich
D d
D
D
Gamety męskie: X , Y gamety.
D
Gamety żeńskie: X , X d Genotypy rodziców: mężczyzna zdrowy X Y x
H
H h
x kobieta nosicielka X X
2 Uzupełnij kwadrat Punnetta. Gamety męskie: X , Y
H
Gamety żeńskie: X , X h
H
X D Y
2 Uzupełnijj kwadrat Punnetta.
X D X X X Y
D
D D
X H Y
d
D d
X d X X X Y X H X X X Y
H
H H
3 Zakreśl genotyp dziecka, u którego wystąpi dal- X h X X X Y
h
H h
tonizm.
X D Y 3 Zakreśl genotyp dziecka, u którego wystąpiła hemo-
filia.
D
D D
X D X X X Y
X H Y
H
H H
d
D d
X d X X X Y X H X X X Y
h
H h
4 Określ prawdopodobieństwo wystąpienia daltoni- X h X X X Y
zmu u dziecka.
Prawdopodobieństwo wystąpienia daltonizmu = jedno Odpowiedź: Z krzyżówki wynika, że na hemofilię
spośród czterech pól kwadratu 1/4 = 0,25 = 25%. choruje chłopiec.
69