Page 86 - Chemia, To jest chemia, podręcznik, klasa 2

Węglowodory

J Czym są węgle kopalne?
W przyrodzie występuje kilka odmian węgla kopalnego (fot. 35.), czyli
skał pochodzenia organicznego. Zawartość węgla pierwiastkowego jest
w nich tym większa, im dłuższy był czas powstawania węgla ze szcząt-
ków roślin lądowych lub wodnych w warunkach wysokiego ciśnienia
i braku dostępu tlenu (im starsza jest odmiana węgla kopalnego).

szungit antracyt węgiel kamienny węgiel brunatny torf
do 98% węgla 94–97% węgla 75–92% węgla 63–78% węgla do 60% węgla
pierwiastkowego pierwiastkowego pierwiastkowego pierwiastkowego pierwiastkowego
Fot. 35. Węgle kopalne różnią się zawartością węgla pierwiastkowego.

Większość złóż węgla kamiennego pochodzi z karbonu – okresu
ery paleozoicznej, który trwał od 360 do 300 mln lat temu. W cza-
sach, kiedy powstawał ten węgiel, na lądzie żyły owady, pajęczaki
i ogromne płazy oraz skrzypy, widłaki i paprocie (fot. 36.).
Węgiel kamienny zawiera domieszki różnych związków chemicz-
nych powstających w wyniku rozkładu szczątków roślinnych. Produk-
ty pirolizy węgla kamiennego są więc mieszaninami wielu związków
chemicznych i cennymi surowcami w przemyśle chemicznym.

J Na czym polega piroliza?
Proces przeróbki węgla kamiennego, nazywany pirolizą (pirogeniza-
Fot. 36. Ślady życia,
zwłaszcza roślinności, cją, suchą destylacją lub koksowaniem węgla), polega na ogrzewaniu
można znaleźć w złożach węgla kamiennego w temperaturze ok. 1000°C bez dostępu po-
węgla w postaci różnych wietrza. Węgiel kamienny przerabia się w zakładach przemysłu kok-
odcisków, np. liści.
sowniczego – koksowniach.

Chemia w akcji
Węgiel aktywny, otrzymywany m.in. z węgla kamiennego, węgla
brunatnego lub torfu, ma silne właściwości adsorpcyjne, więc dobrze
pochłania wszelkie zanieczyszczenia chemiczne. Wykazuje też działanie
antybakteryjne, przeciwzapalne, rozjaśniające i działa kojąco na skórę.
Dzięki temu stosuje się go m.in. w produktach do oczyszczania
i pielęgnacji cery (fot. 37.), głównie tłustej, mieszanej lub trądzikowej.
Poza tym skutecznie wybiela zęby, nie uszkadzając szkliwa.
Fot. 37. Active carbon to nazwa węgla aktywnego
często używana przez producentów kosmetyków.

86