Page 81 - Chemia, To jest chemia, podręcznik, klasa 2

6. Paliwa kopalne i ich przetwarzanie

Chemia w akcji
W pierwszych pralniach chemicznych do usuwania tłustych plam
z odzieży (fot. 32.) i tkanin używano m.in. benzyny, ponieważ
dobrze rozpuszcza tłuszcze i oleje. Jednak z powodu
jej łatwopalnych właściwości została zastąpiona
przez znacznie mniej palny rozpuszczalnik
– tetrachloroeten – stosowany obecnie
na dużą skalę.

Fot. 32. Ubrania, które można czyścić chemicznie
są oznaczone symbolem graficznym z wpisaną
literą P, F lub A.

benzyna unosi się na
powierzchni wody

1 2
benzyna

woda

Fot. 33. Mieszanina benzyny z wodą (probówka 1.) i olejem roślinnym (probówka 2.).

Palącej się benzyny nie wolno gasić wodą.
Benzyna, podobnie jak ropa naftowa, ma gęstość mniejszą od gę-
stości wody, dlatego wypływa na powierzchnię wody i pali się dalej.
Lotność benzyny jest istotna ze względu na jej zastosowanie w sil-
nikach z zapłonem iskrowym (spalinowych) (fot. 34.).
Fot. 34. Gazowa
mieszanina par paliwa
J Jak zwiększyć produkcję benzyny? i powietrza podtrzymuje
Ilość benzyny otrzymywanej w procesie destylacji ropy naftowej (śred- spalanie zapoczątkowane
przez iskrę elektryczną
nio z 1 t ropy naftowej otrzymuje się 400 kg benzyny) nie wystarcza na w silniku o zapłonie
zaspokojenie stale zwiększających się oczekiwań rynku. Zapotrzebo- iskrowym.
wanie na pozostałe produkty destylacji ropy naftowej nie jest aż takie
duże, dlatego w celu zwiększenia produkcji benzyny przetwarza się
również frakcje zawierające węglowodory o długich łańcuchach wę- Przykłady
glowych (powyżej 12 atomów węgla w cząsteczce) – nafty, oleje, ma- katalizatorów
zut. Jest to tzw. kraking – proces przeprowadzany w obecności metale: Pt, Ni, Pd, Ag
katalizatorów, czyli substancji, które po dodaniu do substratów zwy- tlenki: NiO, ZnO, Cr 2 O 3 ,
MnO 2 , SiO 2 , V 2 O 5
kle ułatwiają przebieg reakcji chemicznej i zwiększają jej szybkość. kwasy: H 3 PO 4 , H 2 SO 4
81