Page 13 - Poznać przeszłość. Historia i społeczeństwo. Rządzący i rządzeni
P. 13
obywatel w polis ateskiej
perykles aspazja zImiletu
ok. 495429 p.n.e. ok. 470400 p.n.e.
By ateskim politykiem Bya partnerk Peryklesa.
i mówc . Pochodzi z boga- Z uwagi na to, e nie pocho-
tego i wpywowego rodu Alk- dzia z Aten, ich wspólny syn
meonidów. W latach 444429 zosta penoprawnym obywa-
p.n.e. peni urzd stratega. telem polis dopiero wtedy, gdy
Wprowadzone przez niego zgromadzenie ludowe w dro-
reformy przyczyniy si do dze wyjtku zgodzio si nie
rozwoju ateskiej demokracji. zastosowa wobec niego re-
Podj m.in. decyzj o wypa- strykcyjnego prawa o obywa-
caniu diet za uczestnictwo telstwie wprowadzonego
w obradach zgromadzenia lu- przez jego ojca. Posta Aspa-
dowego i sprawowanie urzdów, dziki czemu Ate- zji nadal budzi wiele kontrowersji i jest tematem licznych
czycy chtniej angaowali si w sprawy pastwa. W cza- dyskusji. Zachowane róda dostarczaj niejasnych in-
sie wit z jego inicjatywy rozdawano obywatelom formacji na jej temat. Kobieta ta z pewno ci bya dobrze
pienidze, co umoliwiao im branie udziau w uroczy- wyksztacona i braa udzia w yciu politycznym mia-
sto ciach i ogldanie przedstawie teatralnych. Dziki sta. Po mierci Peryklesa zwizaa si z innym polity-
temu upowszechni si dost p do kultury. Perykles do- kiem Lizyklesem.
prowadzi take do budowy Partenonu. Zmar w czasie
epidemii.
róda i interpretacje
obowi zki obywateli wzgl dem poleis
Z uwagi na niekorzystne warunki naturalne w swojej ojczy nie Grecy prowadzili liczne akcje kolonizacyjne
w basenach Morza ródziemnego i Morza Czarnego. Zachowa si opis przygotowa
mieszkaców wyspy Thera do jednej z takich wypraw.
Postanowione przez zgromadzenie. Kiedy Apollo poleci Bat- ków na Terze, i b d mogli by tutaj obywatelami. Ka dy, kto
tosowi i Terejczykom zaoy koloni w Kyrenie, Terejczycy odmówi popynicia, kiedy zostanie wys any przez pa stwo,
postanowili pos a Battosa do Libii jako wodza i króla, i tych b dzie podlega karze mierci, a majtek jego zostanie skonfi-
Terejczyków jako jego towarzyszy. Na równych i sprawiedli- skowany. Ka dy, kto udzieli schronienia i opieki takiemu czo-
wych warunkach z ka dej rodziny jeden syn b dzie ci gnity wiekowi, nawet je li to ojciec b dzie pomaga synowi czy brat
na list [...] spo ród modych i wolnych Terejczyków [...] i po- bratu, b dzie podlega takiej samej karze jak czowiek, który
pynie. Je li osadnikom uda si zaoy koloni, ka dy z oj- odmówi popynicia.
czyzny, który popynie do Libii póniej, b dzie móg zosta Na takich warunkach zaprzysigli umow ci, którzy pozo-
obywatelem i peni urz dy oraz otrzyma dzia k ziemi, która stali tutaj, i ci, którzy odpynli jako kolonici; i oboyli kl -
do tej pory nie mia a jeszcze pana. Je li jednak nie uda im si tw tych, którzy by z amali to porozumienie i nie byli mu
zaoy kolonii, a Terejczycy nie b d w stanie udzieli im po- pos uszni, zarówno spo ród tych, co odpynli, jak i tych, co
mocy i b d w wielkich kopotach przez pi lat, b d mogli pozostali.
opuci tamten kraj i bezpiecznie wróci do w asnych majt-
Staroytno. Teksty ródowe, oprac. G. Chomicki, S. Sprawski, Kraków 1999, s. 7879.
? praca ze ródami
1. Omów sposób wybierania osób, które miay zao y nowe kolonie.
2. Odpowiedz, w jakim stopniu obywatele musieli podporzdkowa si decyzjom podejmowanym przez
wadze poleis.
11
