Page 8 - Poznać przeszłość. Historia i społeczeństwo. Rządzący i rządzeni

1 obywatel w polIs ateskIej

za nim po znasz no wy te mat

1. Wymie nazwy znanych Ci greckich miast-pastw i przedstaw panujcy w nich ustrój.
2. Przypomnij najwaniejsze osignicia staro ytnych Greków.

y kto by obyWAteLem Aten? Ateczyków sprzedanych w niewol. Mogli oni znowu
Do portu w Pireusie, poczonego z Atenami Dugimi korzysta z wolno ci osobistej i praw obywatelskich. Te
Murami, przybywali ludzie z odlegych cz ci wiata, ostatnie przywrócono równie wszystkim tym, którzy
jednak greckie poleis (l. poj. polis) stanowiy za- wczeniej zostali ich pozbawieni z wyjtkiem osób
mknite wspólnoty. Z powodu stosunkowo niewielkich wygnanych z polis za próby wprowadzenia tyranii. Po-
rozmiarów tych miast-pastw oraz obowizujcych nadto Solon nada obywatelstwo cudzoziemcom dekla-
tam zasad nieatwo byo do nich przenikn, a jeszcze rujcym ch osiedlenia si w Attyce i zajmowania si
trudniej zosta ich obywatelem. Cudzoziemcy, m.in. rzemiosem lub handlem.
przybysze z innych greckich poleis, nie mogli posiada
w Atenach ziemi ani uczestniczy w yciu publicznym przypomnij Sobie
nawet jeeli mieszkali tam przez dugie lata. W wy-
jtkowych sytuacjach obywatelstwo przyznawano tym Staroytna Grecja
z nich, którzy zasu yli si pastwu. Kobiety, dzieci Warunki naturalne Grecji miay istotny wpyw na powstanie
i niewolnicy nie mieli praw obywatelskich. licznych poleis. Ich obszar by zazwyczaj ograniczony przez
Do pocz tku VI w. p.n.e. ateskie prawo pozwalao naturalne bariery, np. acuchy gór. Miasta-pastwa czsto
zaciga dugi pod zastaw czowieka. Jeli nie by on zakadano w dolinach górskich i na wyspach lecych na
pó niej w stanie ich spaci, móg zosta sprzedany Morzu Egejskim.
Grecka polis bya suwerenn wspólnot polityczn, woj-
przez wierzyciela w niewol. Traci wówczas wszystkie skow i religijn obywateli. Obejmowa a miasto oraz przy-
dotychczasowe prawa i stawa si wasno ci swojego legajce do niego tereny rolnicze. Najmniejsze miasto-
pana. W czasach kryzysów i nieurodzajów wiele osób -pastwo miao powierzchni mniejsz ni 8 km², a najwik-
popado w tak niewol lub musiao sprzeda w ni sze liczyy nawet ponad 3000 km . Mieszkacy niewielkich
2
swoje dzieci. Sytuacja ta wywoaa due napicia spo- poleis zwykle znali si osobicie lub przynajmniej z widzenia.
eczne. Problem udao si rozwiza dziki reformom Uatwiao im to utrzymywanie wizi spoecznych.
ustrojowym wdroonym przez Solona. W 594/593 r.
M M M M M. C Z A R N E E E E E
p.n.e. z jego inicjatywy przeprowadzono strz ni- T r a a a a a c c c c j j j a Byzantion
cie dugów , czyli ich umorzenie. Wykupiono take M a c e d o n i a Aksios Hebros P r o p o n t y d a
(M. Marmara)
Olint Hellespont
E Olimp
P Troja
I Lemnos
Penejos Azja
R Larisa M E o
Korkyra T ESALI A l Mniejsz a
O
i
R Lesbos a Pergamon
E t o l i a Delfy Fokida Eubeja Z Fokaja Hermos
Chalkis
Itaka E Chios J o Sardes
A c h a j a Teby Attyka E n Meander
Korynt Samos Efez
Olimpia Ateny G
i
Argos
Arkadia
E Milet a
Mesenia Sparta Delos Naksos S Halikarnas
J
P e l o p o n e z
Solon (ok. 635 ok. 560 MORZE Lakonia K I E
p.n.e.) by greckim politykiem, J J JO Thera Rodos
J J J J
JOŃSKIE
reformatorem ustroju politycz- MORZE KRETEŃSKI E
nego Aten. Szczyci si tym, e Kret a
nie wykorzysta okazji i nie zo- 50 0 50 100 km Knossos
sta tyranem.
y rzeba marmurowa, Rzym,
y
I w. n.e. obszary zamieszkałe przez Greków w VII w. p.n.e.
6