Page 17 - Słowa na czasie

Utwory z epoki

Zanim przeczytasz...
Wymień poznane na lekcjach języka polskiego utwory poruszające tematykę miłości
i śmierci. W której epoce literackiej motywy te były szczególnie popularne?

Jan Lechoń
Pytasz, co w moim życiu z wszystkich

rzeczą główną... Jan Lechoń
Żył w latach 1899–1956.
Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzeczą główną, Był poetą oraz krytykiem literackim
i teatralnym. Studiował filologię pol-
Powiem ci: śmierć i miłość – obydwie zarówno. ską na Uniwersytecie Warszawskim.
Jednej oczu się czarnych, drugiej – modrych boję. W latach 1930–1939 przebywał
w Paryżu, gdzie pełnił obowiązki
Te dwie są me miłości i dwie śmierci moje.
attaché [czyt.: atasze] kulturalnego
ambasady polskiej. Po wybuchu
Przez niebo rozgwieżdżone, wpośród nocy czarnej,
wojny wyjechał do Brazylii, a na-
To one pędzą wicher międzyplanetarny, stępnie do Stanów Zjednoczonych
Ten wicher, co dął w ziemię, aż ludzkość wydała i zamieszkał w Nowym Jorku. Pro-
wadził tam ożywioną działalność
Na wieczny smutek duszy, wieczną rozkosz ciała.
publicystyczną, współpracował
1
Na żarnach dni się miele, dno życia się wierci, z wieloma znaczącymi czasopisma-
mi, a także rozgłośnią Głos Ameryki
By prawdy się najgłębszej dokopać istnienia – i Radiem Wolna Europa.
I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia. Sławę przyniósł poecie wydany
w 1920 r. tom wierszy „Karmazy-
Śmierć chroni od miłości, a miłość od śmierci.
nowy poemat”. Oprócz tworzenia
utworów poetyckich Jan Lechoń
1 prowadził dziennik.
Żarna – dawny przyrząd do mielenia ziarna.
Nowe słowa
Po przeczytaniu... Attaché to urzędnik dyplomatycz-
ny będący specjalistą w określonej
1 Jak podmiot literacki przedstawia śmierć, a jak – miłość? Jaką rolę dziedzinie.

przypisuje im w swoim życiu i w dziejach ludzkości? Przykład użycia: W spotkaniu
z prezydentem wziął udział attaché
2 Wśród podanych rzeczowników wskaż te, które określają uczucia wojskowy ambasady polskiej.

osoby mówiącej. Użyj wybranych słów do opisu emocji podmiotu
literackiego.
smutek, zadowolenie, lęk, podziw, rozczarowanie,
szacunek, rozdarcie
3 Wyjaśnij, jak rozumiesz fragment: Te dwie są me miłości i dwie

śmierci moje. Odwołaj się do treści utworu.
4 Skomentuj ostatni wers tekstu. Wymień przykłady znanych Ci

bohaterów literackich lub filmowych, których życie potwierdza
słowa: Śmierć chroni od miłości, a miłość od śmierci.
5 Odszukaj w wierszu personifikacje. Następnie omów ich funkcje. Warto wiedzieć

Radio Wolna Europa to amerykań-
6 Jakie środki stylistyczne typowe dla poezji barokowej zostały ska rozgłośnia, która w latach 50.

wykorzystane w tekście? Co utwór zyskał dzięki temu? XX w. nadawała wiadomości
7 Jaka muzyka – według Ciebie – mogłaby być tłem wiersza do krajów kontrolowanych przez

Jana Lechonia? Uzasadnij swój sąd. ZSRR. Emitowała swoje programy
z obszaru Republiki Federalnej
Niemiec. Promowała wartości
i instytucje demokratyczne przez
Mam pomysł... rozpowszechnianie prawdziwych
informacji i idei. Mimo intensywne-
Przedstaw swoje wyobrażenia na temat śmierci i miłości. Zastosuj go zagłuszania podtrzymywała opór
ciekawą formę prezentacji, np. kolaż, piktogram lub pantomimę. przeciw władzom komunistycznym.
15