Page 15 - Biologia na czasie 3 - podręcznik

Budowa i rola kwasów nukleinowych

Rybosomowy RNA Funkcje wybranych cząsteczek RNA występu-
Rybosomowy RNA występuje w komórce jących jedynie u organizmów eukariotycznych
w największej ilości. Jest on składnikiem rybo- Rodzaj RNA Funkcja
somów – organelli uczestniczących w syntezie Bierze udział w procesie
białek. Funkcje rRNA są zróżnicowane – nie- snRNA dojrzewania nowo powsta-
które cząsteczki pełnią funkcję budulcową, inne jącego mRNA.
funkcję katalityczną − są rybozymami. Rybo- Ułatwiają degradację czą-
zymem jest np. jedna z cząsteczek rRNA wy- siRNA, miRNA steczek mRNA, biorą udział
w regulacji odczytywania
stępujących w rybosomie, która aktywnie łączy informacji genetycznej.
ze sobą amino kwasy, co prowadzi do powstania RNA będący skład- Zapewnia stabilność
białka. nikiem telomerazy chromosomów.

Czy wiesz, że… Transportujący RNA
W rybosomie występuje niewiele cząsteczek Transportujący RNA przenosi aminokwasy do
RNA (trzy u bakterii, cztery u eukariontów), rybosomów. Występuje w postaci niewielkich
stanowią one jednak większość jego masy. cząsteczek zbudowanych z 74–90 nukleotydów.
Cząsteczki te mają długość od kilkuset do Pojedyncza cząsteczka tRNA rozpoznaje, wią-
kilku tysięcy nukleotydów. Są one połączone że i dostarcza do rybosomu tylko jeden rodzaj
z kilkudziesięcioma białkami rybosomu. aminokwasu.

3' Miejsce przyłączenia aminokwa-
su tworzą trzy nukleotydy (CCA),
jednakowe dla wszystkich cząsteczek
tRNA.
5'
wiązanie
wodorowe

Antykodon tworzą trzy nukleotydy
odpowiedzialne za rozpoznanie pod-
czas syntezy białka trzech komple-
Struktura Struktura mentarnych nukleotydów (kodonu)
III-rzędowa tRNA. II-rzędowa tRNA.
na nici mRNA. Antykodony mogą się
różnić.
tRNA występuje w postaci niewielkich cząsteczek przyjmujących zwartą formę przestrzenną po-
równywaną do odwróconej litery L. Forma ta tworzy się dzięki występowaniu wiązań wodorowych
między zasadami azotowymi w różnych rejonach cząsteczki. Najważniejsze dla funkcji tRNA miejsca
to: miejsce przyłączenia aminokwasu oraz antykodon.

Telomeraza – enzym kontrolujący długość zakończeń (telomerów) w chromosomach.

13