Page 18 - Biologia na czasie 3 - podręcznik
P. 18

Rozdział 1. Mechanizmy dziedziczenia


       replikacji w wielu miejscach cząsteczki DNA   z białkami biorącymi udział w replikacji zaczy-
       pozwala na znaczne skrócenie czasu trwania   nają się przesuwać w dwóch przeciwnych kie-
       tego procesu.                             runkach. Z tego względu replikację określa się
                                                 jako dwukierunkową.
       Etap II: wydłużanie łańcucha DNA            W II etapie replikacji są tworzone nowe nici
       Tuż po rozpoczęciu replikacji zaczynają działać    DNA. Odpowiada za to polimeraza DNA –
       enzymy – helikazy. Rozrywają one wiązania   główny enzym biorący udział w replikacji. Przy-
       wodorowe łączące obie nici DNA, dzięki czemu   łącza ona wolne nukleotydy, rozpoczynając od
       podwójna helisa rozplata się po obu stronach   startera – krótkiego odcinka RNA (ok. 10 nu-
       oczka replikacyjnego. Widełki replikacyjne wraz   kleotydów). Za jego wytworzenie odpowiada




       Dobudowywanie nowych nici DNA
                                                                                                                                          '
       W dobudowywaniu nowych nici DNA biorą udział białka, które tworzą obszarze widełek replikacyjnych
       duży kompleks. Przesuwa się on wzdłuż DNA, rozplatając podwójną helisę i kopiując każdą z jej nici.                                '

       DNA          nić
       matrycowy    wiodąca  starter
                                   DNA nowo zsyntetyzowany
                                         nić opóźniona
       5'                      fragment              3'                                                                                '
       3'                      Okazaki               5'                                                                                    '

                                         nić wiodąca
       nić opóźniona        kierunek
                          replikacji DNA
       1 Helikaza rozwija

         podwójną helisę.
                                                                               DNA nowo
                                                                               zsyntetyzowany
         helikaza
                                                                      polimeraza DNA
                                                                             starter
      DNA
      matrycowy
                              prymaza

                                                   powstający
                                                   fragment
       '                                           Okazaki
          '          2  Powstaje starter – krótki odcinek       3  Polimeraza DNA przyłącza wolne


                                                                  nukleotydy do nici matrycowej,
                       RNA, komplementarny do matryco-
                       wej nici DNA. Jest on miejscem startu      po czym łączy je ze sobą w nową nić
                       dla polimerazy DNA. Na nici wiodącej       DNA. Na nici wiodącej odbywa się
                       wbudowanie startera zachodzi tylko         to w sposób ciągły, natomiast na nici
                       raz, natomiast na nici opóźnionej          opóźnionej są wytwarzane kolejne
                       powtarza się przy tworzeniu każdego        fragmenty Okazaki.
                       nowego fragmentu Okazaki.

     16
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23