Page 13 - Biologia na czasie 3 - podręcznik

Budowa i rola kwasów nukleinowych

y Budowa kwasu rybonukleinowego
Kwas rybonukleinowy, podobnie jak DNA,
jest polimerem zbudowanym z nukleotydów.
W skład każdego nukleotydu RNA wchodzą:
v pięciowęglowy cukier – ryboza, reszta uracyl
v reszta fosforanowa(V), fosforanowa(V)
v jedna z czterech zasad azotowych: adenina (A),
guanina (G), cytozyna (C) lub uracyl (U), przy 5'
czym komplementarne pary zasad to: adenina
i uracyl oraz guanina i cytozyna. 4' ryboza 1'
W zależności od rodzaju zasady azotowej w czą-
steczce RNA wyróżnia się cztery typy nukleoty- 3' 2'
dów: nukleotyd adeninowy, nukleotyd guaninowy,
nukleotyd cytydynowy i nukleotyd urydynowy. urydyna
W odróżnieniu od DNA cząsteczki RNA wy-
stępują w postaci jednego łańcucha polinukle-
otydowego. Fragmenty dwuniciowe powstają Budowa urydyno-5'-monofosforanu. Nukleotydy
tylko w niektórych miejscach dzięki tworzeniu RNA różnią się od nukleotydów DNA rodzajem cukru
wiązań wodorowych pomiędzy komplemen- prostego (zamiast deoksyrybozy występuje ryboza)
oraz zestawem zasad azotowych (zamiast tyminy
tarnymi zasadami azotowymi łańcucha RNA. występuje uracyl).
W ten sposób cząsteczki RNA przyjmują zło-
żone formy przestrzenne.

Krok po kroku

Rozróżnianie DNA od RNA z wykorzystaniem reguły Chargaffa
Fragment kwasu nukleinowego o długości 200 nukle- 3 Oblicz całkowitą liczbę nukleotydów w cząsteczce
otydów zawiera 63 nukleotydy guaninowe i 56 nukle- i porównaj ją z liczbą podaną w zadaniu.
otydów adeninowych. Ustal, czy jest to cząsteczka
DNA, czy – RNA. Uzasadnij swoją odpowiedź. Liczba nukleotydów:
liczba G + liczba A + liczba C + liczba T, czyli:
1 Załóż, że cząsteczką kwasu nukleinowego jest 63 + 56 + 63 + 56 = 238
DNA. Prawdziwość tego założenia sprawdź, usta- Liczba nukleotydów podana w zadaniu = 200
lając, czy dane z zadania zgadzają się z informa- Liczby są różne.
cjami dotyczącymi budowy DNA.
Odpowiedź: Jest to cząsteczka RNA. W cząsteczce
2 Ustal liczbę wszystkich rodzajów nukleotydów. DNA odpowiednie zasady są komplementarne (A z T,
G z C). Jeżeli nukleotydów zawierających guaninę
Wskazówka: Wykorzystaj regułę Chargaffa
do obliczenia liczby nukleotydów komplementar- było 63, a zawierających adeninę – 56, to cząsteczka
nych. DNA musiałaby liczyć 238 nukleotydów. Ponieważ
według danych z zadania w cząsteczce jest tylko 200
Liczba nukleotydów podana w zadaniu: nukleotydów, zasady azotowe nie mogą być wzajem-
G = 63, A = 56 nie komplementarne, a więc nie może być to DNA.
Według reguły Chargaffa:
C jest tyle samo, co G, czyli C = 63
T jest tyle samo, co A, czyli T = 56

11