Page 11 - Atlas anatomiczny - tajemnice ciała

9

Translacja
Kod genetyczny
Proces syntezy białka nazywamy translacjà. Polega on na
łàczeniu aminokwasów w kolejnoÊci wyznaczanej przez Kod genetyczny to sposób zapisu informacji o budowie białka w kwasie
kodony mRNA, czyli trójki nukleotydów kodujàce amino- nukleinowym. Ka˝de białko składa si´ z aminokwasów, a jeden amino-
kwasy. Odczytanie tej kolejnoÊci jest mo˝liwe, poniewa˝ kwas jest zakodowany przez trzy sàsiednie nukleotydy, czyli kodon.
czàsteczka tRNA transportujàca aminokwas przyłàcza si´ Niektóre z 64 ró˝nych trójek nukleotydów kodujà te same aminokwasy.
tylko do kodonu oznaczajàcego dany aminokwas. Trzy kodony, które nie kodujà ˝adnego aminokwasu, wyznaczajà
koniec translacji.
1. Czàsteczka mRNA oraz 2 czà -
steczki tRNA z przyłàczonymi
aminokwasami wià˝à si´ z rybo-
somem. Rodzaj przyłàczanych
czàsteczek tRNA zale˝y od kodo -
nów mRNA znajdujàcych si´
w obr´bie rybosomu.

2. Rybosom łàczy aminokwasy
z obu tRNA w ten sposób, ˝e
odłàcza aminokwas od jednej
czàsteczki tRNA i przyłàcza do
aminokwasu na drugiej czàs-
teczce tRNA.

3. Po przesuni´ciu si´ rybosomu
na mRNA o jeden kodon czàs-
teczka tRNA pozbawiona amino-
kwasu traci połàczenie z mRNA
i jest uwalniana.

4. Do wolnego miejsca na rybo-
somie przyłàcza si´ kolejna czàs-
teczka tRNA z aminokwasem,
pasujàca do kolejnego kodonu.
Kodony sà zapisane w tabeli za pomocà pierwszych liter nazw zasad azotowych
wys t´pujàcych w nukleotydach nici mRNA. Obok kodonów znajdujà si´ nazwy
aminokwasów.
5. Do powstajàcego łaƒcucha
rybosom przyłàcza kolejny
aminokwas przyniesiony przez
tRNA, a pozbawiona amino-
kwasu czàsteczka jest uwal-
niana.

6. Kiedy rybosom przesunie si´
do kodonu oznaczajàcego koniec
syntezy białka, nie przyłàcza ju˝
tRNA, a tzw. czynnik uwalniajàcy.
rybosom

mRNA

łaƒcuch
7. Przyłàczenie czynnika uwal- aminokwasów
niajàcego powoduje odłàczenie
łaƒcucha aminokwasów. Podjed-
nostki rybosomu rozłàczajà si´,
uwalniajàc mRNA.
Na jednej czàsteczce mRNA translacji dokonuje równoczeÊnie szereg rybo-
somów. Umo˝liwia to powstawanie wi´kszej liczby czàsteczek tego samego
białka w tym samym czasie ni˝ gdyby synteza ka˝dej z nich rozpoczynała si´
czynnik
mRNA rybosom dopiero po zakoƒczeniu poprzedniej.
uwalniajàcy
aminokwas tRNA