Page 10 - Atlas anatomiczny - tajemnice ciała

8 KOMÓRKA

Od DNA do białka

Budowa i funkcjonowanie komórek zale˝à od wyst´pujàcych w nich białek.
Informacje o strukturze tych zwiàzków sà zakodowane w kolejnoÊci wyst´powania
nukleotydów w DNA. Odcinek DNA zawierajàcy informacj´ o budowie jednego
białka nazywamy genem.

Transkrypcja

W jàdrze komórki tworzy si´ kopia genu, która jest transportowana do cytoplazmy
i na jej podstawie powstaje czàsteczka białka. Kopia genu ma postaç pojedynczej
nici kwasu rybonukleinowego (RNA), nazywanej mRNA. Zwiàzek ten ró˝ni si´ od
DNA jedynie rodzajem cukru budujàcego nukleotydy i zasadà azotowà, zwanà ura-
cylem, zamiast tyminy. mRNA powstaje w procesie zwanym transkrypcjà.
polimeraza RNA – enzym
polimeraza RNA – enzym łàczàcy nukleotydy RNA
łàczàcy nukleotydy RNA
DNA

DNA

mRNA mRNA

Nukleotydy RNA sà łàczone w łaƒcuch, tworzàcy
czàsteczk´ RNA o tej samej kolejnoÊci zasad,
co w jednej z nici DNA. Gotowy łaƒcuch mRNA
nukleotydy RNA
Po rozpleceniu podwójnej helisy DNA do frag- jest odłàczany od DNA, którego obie nici znów
mentu jednej z nici, b´dàcej matrycà, dołà- tworzà podwójnà helis´.
czane sà komplementarne nukleotydy RNA.

Rybosomy i tRNA

Do wytworzenia czàsteczki biał - mała
podjednostka
ka oprócz mRNA i aminokwa-
sów potrzebne sà czàsteczki
transportowego RNA, zwanego
tRNA, oraz rybosom. Rybosomy, du˝a
podjednostka
które łàczà aminokwasy w łaƒ-
cuch, składajà si´ z białka i tzw.
rybosomowego RNA, czyli rRNA.
Aminokwasy sà transportowane
Czàsteczka tRNA ma struktur´
do rybosomów przez tRNA. Ka˝ - liÊcia koniczyny. Do jednego
da czàsteczka tRNA transportuje jej koƒca przyłàcza si´ amino-
kwas. Na drugim koƒcu
jeden rodzaj aminokwasu. znajduje si´ antykodon,
Rybosomy składajà si´ z dwóch podjed- czyli trzy kolejne nukleotydy,
nostek: małej i du˝ej. W ich obr´bie które sà komplementarne do
znajdujà si´ miejsca, do których przyłà- kodonu mRNA kodujàcego
czajà si´ tRNA i mRNA. antykodon dany aminokwas.