Page 80 - Chemia, To jest chemia, podręcznik, klasa 2

Węglowodory

Chemia w akcji
Jako pierwszy (w 1852 r.) destylację ropy naftowej przeprowadził
Ignacy Łukasiewicz (1822–1882), polski aptekarz. Wydzielił z niej
naftę, którą wykorzystał w skonstruowanej przez siebie lampie (fot. 30.).

Fot. 30. Pierwsze lampy projektu Łukasiewicza
zainstalowano w lwowskim szpitalu w 1853 r.

J Które węglowodory są składnikami benzyny?
Benzyna jest mieszaniną węglowodorów zawierających od 5 do 12
atomów węgla w cząsteczce. Są to przede wszystkim alkany. Skład
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
benzyny otrzymanej w rafineriach zależy od warunków, w jakich pro-
wadzi się proces destylacji, oraz od miejsca pochodzenia ropy naftowej.
N N N N N
J Jakie właściwości ma benzyna?

Doświadczenie 11. benzyna

Badanie właściwości benzyny
N
N
N
N
Odczynniki: benzyna, woda, olej roślinny. N
N
N
N

Szkło i sprzęt laboratoryjny: probówki, bagietka, woda olej
parownica porcelanowa.
N
Instrukcja: Do parownicy wlej niewielką ilość benzyny. 1 2
N
N
N
Określ jej stan skupienia, barwę i zapach. Następnie
zapal ją w parownicy i obserwuj barwę płomienia oraz
sposób spalania. Probówki 1. i 2. napełnij benzyną do
1 objętości. Następnie do probówki 1. wlej podobną
3
objętość wody, a do probówki 2. podobną objętość benzyna
oleju (schemat). Wymieszaj zawartość probówek.
Fot. 31. Spalanie benzyny.
Obserwacje: Benzyna jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym
zapachu. Po zapaleniu spala się żółtym, kopcącym płomieniem
(fot. 31.). Po dodaniu wody do probówki z benzyną powstaje niejedno-
rodna mieszanina dwóch cieczy, w której benzyna stanowi górną
warstwę (fot. 33., s. 81). Olej roślinny tworzy z benzyną mieszaninę
jednorodną (fot. 33., s. 81).
Wniosek: Benzyna nie rozpuszcza się w wodzie i ma gęstość mniejszą
od gęstości wody. Jest cieczą łatwopalną, rozpuszcza tłuszcze. Benzyna
to mieszanina węglowodorów o budowie niepolarnej, jest więc dobrym
rozpuszczalnikiem tłuszczów, które także mają budowę niepolarną.
80