Page 18 - Program wychowania przedszkolnego

3. przeżywa emocje w sposób umożliwiający mu adaptację w nowym oto-
czeniu np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także
w nowej grupie dzieci i osób dorosłych;
4. przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla
dziecka form wyrazu;
5. rozstaje się z rodzicami bez lęku, ma świadomość, że rozstanie takie bywa
dłuższe lub krótsze;
6. rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość,
że odczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie;
7. szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża
swoje własne strategie, wspierane przez osoby dorosłe lub rówieśników;
8. zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być pod-
stawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nie-
przyjemną emocją, np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub
innej sytuacji;
9. wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia;
10. dostrzega, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawia w sto-
sunku do nich życzliwość i troskę;
11. dostrzega emocjonalną wartość otoczenia przyrodniczego jako źródła sa-
tysfakcji estetycznej. 6

Praca nad rozwojem emocjonalnym jest bardzo trudna zarówno dla samego
dziecka, jak i dla nauczyciela, który zobowiązany jest do pochylenia się nad bardzo
indywidualną wrażliwością każdego przedszkolaka z osobna. Żadne z przedsta-
wionych powyżej osiągnięć w obszarze emocjonalnym nie oznacza, że wszystkie
dzieci będą to samo odczuwały i przeżywały z takim samym natężeniem. Na przy-
kład osiągnięcie dotyczące przeżywania emocji w taki sposób, aby umożliwiały
adaptację dziecka w innej grupie, będzie przejawiało się bardzo różnymi formami
zachowania dzieci. Niektóre będą już tak opanowane, że żadna zmiana grupy
czy nowa osoba w otoczeniu nie będzie robiła na nich wrażenia. Wszystkie osoby
nowe zostaną potraktowane od razu jako starzy znajomi. Inne dzieci zareagują
spokojem i powściągliwością w stosunku do nowej osoby czy grupy. Zdarzy się
i taki przedszkolak, na co dzień rezolutny, który w zupełnie nowej grupie nawet
sobie nieco zapłacze na myśl, że nie ma tutaj jego kolegów, jednak po pewnym
czasie mimo wszystko zapanuje sam nad swym przeżyciem i rozpocznie zabawę
z nowymi kolegami. We wszystkich przedstawionych przypadkach dzieci potrafią
panować nad emocjami, aby ich przeżywanie umożliwiało ich adaptację do nowej
sytuacji społecznej. Osiągnięcia w obszarze emocjonalnym są nie lada wyzwaniem
dla nauczycieli. Pamiętajmy, że dzieci kochają emocje swoje i emocje osób z bli-

6 tamże

16