Page 11 - Słowa na czasie

Utwory z epoki

Od kiedy do kiedy?
Za początek dwudziestolecia międzywojennego uważa się rok 1918, czyli zakończe-
nie I wojny światowej i odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach zabo-
rów. Koniec epoki wyznacza wybuch II wojny światowej w 1939 r.

1919–1921
wojna jna
wo
polsko-bolsz
polsko-bolszewicka

Świat kawiarni
Po zakończeniu I wojny światowej na nowo rozkwitło
życie towarzyskie. Powstawały lub wznawiały działal-
ność kawiarnie, teatrzyki rewiowe i kabarety, do któ-
rych – zgodnie z duchem czasów – przychodzili także
ludzie nienależący do bohemy.
W Polsce działalność tego typu lokali rozwijała się
w atmosferze radości związanej z odzyskaniem niepod-
ległości. Już jesienią 1918 r. Jan Lechoń, Julian Tuwim
i Antoni Słonimski otworzyli w Warszawie kawiarnię
Pod Pikadorem, która wkrótce zyskała wielką popular-
ność. Z kolei najbardziej znany w Polsce teatrzyk
rewiowy – warszawski Qui Pro Quo (łac. ‘pomyłka’,
‘kto zamiast którego’, nieporozumienie wynikające
z wzięcia kogoś za inną osobę lub niezrozumienia czy-
ichś słów) – rozpoczął działalność rok później. Józef Rapacki (1871–1929) „W Ziemiańskiej”

Psychologia w literaturze
W dwudziestoleciu międzywojennym duży wpływ na literaturę miała
psychologia, a zwłaszcza koncepcja psychoanalizy stworzona przez
Zygmunta Freuda [czyt.: frojda] (1856–1939). Wiedeński psychiatra
zwrócił uwagę na istnienie w ludzkiej psychice obszaru nieświado-
mości. W niej ukryte są pragnienia i lęki wypierane przez świado-
mość, które ujawniają się m.in. za pośrednictwem snów i decy-
dują o zachowaniu człowieka. Teoria Freuda zainspirowała
pisarzy do ukazywania w literaturze odrealnionej rzeczywi-
stości nasy conej niezwykłością i tajemniczością.
Innym kierunkiem w psychologii ważnym dla lite-
ratury międzywojennej był behawioryzm. Twórcy tej
koncepcji uważali, że ludzi nie można poznać inaczej,
jak tylko przez obserwację ich zachowań. W pro-
zie behawioryzm przejawia się przede wszystkim
w szczegółowych opisach postępowania bohaterów.

9