Page 9 - Poznać przeszłość. Historia i społeczeństwo. Europa i świat

Pocztki wiata greckiego

Sarmacj. Przyj ty przez niego zakres poj cia by wic
zbliony do wspóczesnego. Knossos i Mykeny

y pocz tki cywilizacji greckiej Mieszkacy Krety wznosili charakterystyczne wielofunk-
cyjne paace, bdce zarówno siedzibami wadców, jak
Wedug mitów jednym z synów ksiniczki Europy i orodkami produkcji rzemielniczej. W najwikszym
mia by Minos, wybitny wadca Krety. Wanie od jego z nich, usytuowanym w Knossos, wedug legendy mia
imienia cywilizacj, która w latach 20001450 p.n.e. znajdowa si labirynt, w którym uwiziono potwora Mi-
rozwina si na tej wyspie, nazwano minojsk . Wy- notaura syna króla Minosa. W rzeczywistoci najnisza
wara ona ogromny wpyw na pó niejszy rozwój kultury kondygnacja tego budynku, o wyjtkowo zawiej struktu-
rze korytarzy i pomieszcze, bya przeznaczona na warsz-
greckiej. Sami Kreteczycy prawdopodobnie nie byli taty rzemielnicze oraz magazyny. W przeciwiestwie do
spokrewnieni z Grekami. Prowadzili oni wymian han- paacu w Knossos twierdza w Mykenach, lecych na Pe-
dlow z okolicznymi ludami, dlatego zabytki minojskie loponezie, miaa charakter obronny. Budowl t otaczay
przede wszystkim ceramika s znajdowane nie tylko umocnienia, a dostpu do jej najcilej chronionej czci
na terenach lecych nad Morzem Egejskim, lecz take broniy potne mury cyklopie i Lwia Brama. Z Myken
w Syrii, Italii i na Sycylii. Okoo 1450 r. p.n.e. wikszo pochodzi Agamemnon bohater Iliady, której autorstwo
paaców wzniesionych na Krecie zostaa zniszczona przypisuje si Homerowi. Wiele zabytków kultur: minojskiej
podczas najazdu Mykeczyków. Przetrwa jedynie i mykeskiej zachowao si do czasów obecnych.
kompleks w Knossos, który sta si orodkiem wadzy
naje d ców. Kultura myke ska rozwija a si na Pelo-
ponezie, w Beocji (w Tebach) oraz Attyce (w Atenach).
Mykeczycy przej li od Kreteczyków pismo
linearne. Pocz tkowo wykorzystywali je jedynie w ad-
ministracji. Zachowane zabytki pimiennictwa z tamtych
czasów to przede wszystkim tabliczki rachunkowe. Kiedy
odczytano pismo linearne B, okazao si, e Mykeczycy
w odró nieniu od przedstawicieli cywilizacji minoj-
skiej posugiwali si archaiczn odmian jzyka grec-
kiego, zwan dialektem mykeskim. Odkrycie to pozwo- Paac w Knossos by rezydencj wadcy Krety w epoce
lio wczy ich histori do dziejów staro ytnej Grecji. mykeskiej. ciany tej budowli ozdobiono barwnymi malowi-
W niespokojnym II tysicleciu p.n.e. w nast pstwie dami. Nie miaa ona elementów obronnych. Oznaczao to,
mieszania si miejscowej ludno ci z przybyszami in- e Kreteczycy nie obawiali si najazdu wrogów.
y y paac, Kreta, 20001400 r. p.n.e.
doeuropejskimi uksztatowaa si grecka wspólnota
etniczna. Kres pastwa rzdzonego przez wadc
Myken oraz poszczególnych organizmów paacowych
naley czy z kryzysem spoeczno-politycznym z XIII
i XII w. p.n.e. Doprowadziy do niego nadmierne obci-
enia nakadane na ludno przez administracj paa-
cow , a take spory pomidzy wadcami, nie za jak
wczeniej sdzono najazdy ludów morza (XII w.
p.n.e.) czy Dorów (XIIX w. p.n.e.), które mogy jedynie
przyspieszy upadek cywilizacji mykeskiej. W okresie
od XI do IX w. p.n.e., zwanym wiekami ciemnymi,
zostaa zerwana cigo historyczna pomidzy kultur
mykesk a pó niejsz Grecj archaiczn. Pod koniec
wieków ciemnych uksztatowa si nowy model orga-
nizacji spoeczno-politycznej miasto-pastwo, czyli Brama Lwic stanowia najwaniejsze wejcie do cytadeli my-
polis (l. mn. poleis). Ta koncepcja z czasem upowszech- keskiej. Zdobiy j paskorzeby przedstawiajce dwie lwice.
nia si w caym wiecie greckim. Poleis powstay y y brama kamienna, Mykeny, 15001400 r. p.n.e.
w Grecji wa ciwej, na wyspach Morza ródziemnego,
wybrzeach Azji Mniejszej, Sycylii, Wielkiej Grecji, Cy- ? Dlaczego Kreteczycy i Mykeczycy rónili si w kwestii
wznoszenia umocnie?
renajki oraz nad Morzem Czarnym.

7