Page 10 - Poznać przeszłość. Historia i społeczeństwo. Europa i świat

WIAT RÓDZIEMNOMORSKI
y morze wXwiecie greckim
Morze nie tylko dostarczao Grekom ryb i owoców
morza oraz soli, lecz take z uwagi na brak dogodnych
dróg ldowych w pastwie stanowio dla nich naj-
waniejszy szlak komunikacyjny. Uatwiao im wymian
towarów, myli, technik, idei oraz kultów religijnych.
Dla mieszkaców Hellady oddalenie danych ludów od
morza byo jednoznaczne z ich obco ci cywilizacyjn.
Grecy stali si najlepszymi obok Fenicjan antycznymi
eglarzami. Podró morska wizaa si wówczas z wiel-
kimi trudami oraz niebezpieczestwem. Podróowano
jedynie od maja do padziernika, kiedy rzadko wiay Statki i egluga byy chtnie podejmowanymi tematami dzie
niesprzyjajce wiatry. Dla bezpieczestwa eglarze sztuki greckiej. Zachowane na wyspie Therze freski z czasów kul-
tury mykeskiej dostarczaj cennych informacji na temat sposobów
pywali gównie systemem kabota owym od portu eglugi i nawigacji z II tysiclecia p.n.e.
do portu, wzdu wybrzey. Z reguy nie zapuszczali y y fresk, Santorini, ok. 14001300 r. p.n.e.
si na otwarte morza. Cyple oraz przyldki w razie ko-
nieczno ci daway oson statkom i umoliwiay ich w Grecji wa ciwej, Byzantion nad Bosforem, Milet
zaogom sp dzanie nocy na ldzie. w Azji Mniejszej oraz Naukratis w Egipcie. Szczególne
Handel morski, który po okresie wietno ci w czasach znaczenie w handlu morskim miao sprowadzane gów-
minojskich i mykeskich podupad w wiekach ciem- nie z terenów lecych nad Morzem Czarnym zboe,
nych, w epoce archaicznej odrodzi si ze wzgldu na które w antycznej Grecji byo towarem deficytowym
wielk kolonizacj. Wikszo Greków zajmowaa si na obszarze Attyki tylko jedna trzecia ziem nadawaa
wówczas upraw roli. W V w. p.n.e. na wybrze ach si do jego uprawy. Importowano take metale, drewno,
Morza ródziemnego oraz Morza Czarnego powstay niewolników i papirus, eksportowano za przede
liczne porty i faktorie greckie. Do najwaniejszych wszystkim wino, oliw, wen oraz wyroby ceramiczne.
orodków handlowych naleay: Korynt, Ateny i Egina

róda i interpretacje
porady dla eglarzy

Poeta grecki Hezjod (VIIIVII w. p.n.e.) w poemacie Prace i dnie opisa, jak w jego czasach wyglday
egluga oraz handel morski.

Czekaj na por w aciw, dla morskiej podróy wskazan. W Askrze mieszka u stóp Helikonu, we wsi opakanej,
Wtedy na wod spu ód sw i towar obfity wó na ni , Zim niewdzicznej, a latem niezno nej i wci bez uroku.
eby powróci do domu z zyskiem po pewnym okresie, Ty za , Persesie, kolejno prac wszystkich miej zawsze na oku.
Jako mój ojciec i twój przed laty, niemdry Persesie, Okrt chwal ma y, adunek natomiast na wielki kad statek,
P yn po morzu na odzi, by znale gdzie ycie askawsze. Zysk ci si przez to powikszy, a zmniejszy si Twój niedostatek.
Przyby wic tutaj przez morze szerokie i tutaj na zawsze Wikszy zaiste adunek te wikszy zysk Ci przyniesie,
Osiad ruszywszy z Kumy eolskiej na ciemnym swym statku, Je li Ci wiatry uchroni od straty na morskim bezkresie.
Nie od bogactwa odchodzc, majtku lub nawet dostatku, Skoro bezmy lnie wybrae ju zawód niepewny eglarza,
Ale od ndzy bolesnej, przez Zeusa zes anej. By niedostatku si wyzby , co g odem niewdzi cznym zagra a.

Staroytno. Teksty ródowe, oprac. G. Chomicki, S. Sprawski, Kraków 1999, s. 74.

? praca ze ródami
1. Wyjanij, dlaczego osadnicy zdecydowali si opuci Askr.
2. Przedstaw stosunek Hezjoda do handlu morskiego oraz eglugi.

8