Page 10 - Teraz matura Biologia - zadania i arkusze maturalne

1. Badania przyrodnicze

Przykład

Gdy dwutlenek węgla (CO ) rozpuszcza się w wodzie morskiej, reaguje z nią i tworzy kwas węglowy
2
(H CO ). Kwas ten, dysocjując stopniowo, tworzy protony (jony H ). Proces stopniowej dysocjacji
+
2
3
kwasu węglowego można zapisać w następujący sposób:
H CO H + HCO – 3
+
2
3
HCO H + CO 2–
–
+
3
3
W wyniku dysocjacji ustala się równowaga pomiędzy dwoma jonami: wodorowęglanowym (HCO )
–
3
i węglanowym (CO ). Gdy na skutek obecności dodatkowych protonów (H ), pochodzących z kwa-
2–
+
3
su węglowego, kwasowość wody morskiej wzrasta, stan równowagi przesuwa się w stronę HCO ,
–
3
a stężenie CO się obniża. Uważa się, że od stężenia CO w wodzie morskiej jest uzależniona kal-
2–
2–
3
3
cyfikacja, czyli produkcja węglanu wapnia (CaCO ) przez koralowce i inne organizmy.
3
Wykres przedstawia wyniki eksperymentu przeprowadzonego przez naukowców z Columbia Uni-
versity z wykorzystaniem rafy koralowej istniejącej w sztucznym systemie ekologicznym Biosfera-2.
40
BADANIA PRZyRODNIcZE szybkość kalcyfikacji [mmol CaCO /m²/dzień] 20
³

0
150
250
300
200
CO ² [µmol/kg]
–
³
Źródło: N.A. Campbell (red.), Biologia, Poznań 2013, s. 55.
a) Na podstawie wykresu obrazującego wyniki eksperymentu sformułuj problem badawczy.

b) Określ zależność między stężeniem CO w wodzie morskiej a szybkością procesu kalcyfikacji
2
zachodzącego u koralowców.

Rozwiązanie podpunktu a
Krok 1. Uważnie przeczytaj tekst wprowadzający, a następnie przeanalizuj wykres. Przeczytaj po-
lecenie z podpunktu a. Podkreśl w nim czynność, którą masz wykonać.
Na podstawie wykresu obrazującego wyniki eksperymentu sformułuj problem badawczy.
Twoim zadaniem jest zapisanie problemu badawczego do doświadczenia, którego wyniki przedsta-
wiono na wykresie. Zwróć uwagę, że musisz sformułować problem badawczy tylko na podstawie
wykresu.

8