Page 6 - Przewodnik dla nauczycieli. Geografia, szkoła podstawowa

Szkoła podstawowa na czasie

Rozwój uczniów w klasach 4–6 kolejne zadania (coraz bardziej złożone) i jednocze-

Dzieci w środkowym wieku szkolnym (umownie: śnie stwarza okazje do treningu ich wykonywania,
uczniowie klas 4–6) rozwijają się bardzo intensywnie. jednoznacznie sygnalizując zgodność lub niezgod-
Szybko rosną, a nawet zaczynają doświadczać ność z normami. W ten sposób staje się najbardziej
pierwszych oznak dojrzewania, co wpływa na ich intensywnym i najważniejszym stymulantem roz-
relacje z rówieśnikami (większa skłonność do spę- wojowym. Co ciekawe, nauczyciele są dla dziecka
dzania czasu z osobami tej samej płci). Przede w wieku 8/9 – 11/12 lat autorytetami. Mają ogromny
wszystkim jednak doznają efektów wzmożonej wpływ na jego zainteresowania – dziecko będzie
aktywności mózgu, w którym stale zwiększa się liczba angażować się w obszary wskazane przez nich jako
synaps i neuronów. ciekawe.
Wskutek rozwoju mózgu uczniowie klas 4–6 stop-
niowo zyskują nowe oraz usprawniają już istniejące Warto zdać sobie sprawę
narzędzia poznawcze. Zaczynają wykorzystywać je
do zdobywania nowych umiejętności (na przykład z tego, że dzieci, które
wcześniej uczyły się czytać, a teraz zaczynają czytać dzisiaj uczęszczają do szkoły
w taki sposób, by nabywać wiedzę o świecie). Uczą podstawowej, całe życie
się bardziej złożonych form myślenia, rozwijają swoje
kompetencje językowe i trenują pamięć. rozwijały się w świecie,
Uczą się też planować swoje działania, co pozwala którym rządzi paradoks:
im zwiększać efektywność i uzyskiwać samodziel-
ność w organizacji pracy. Jest to ważny element swobodny dostęp
poczucia kompetencji (poczucia, że potrafię wykonać do informacji współistnieje
dane zadanie, a do tego umiem je wykonać w spo- z warunkami
sób zgodny z normami i oczekiwaniami otoczenia).
Osiągnięcie optymalnego poczucia kompetencji jest środowiskowymi
zaś uważane przez psychologów za miernik skuteczno- promującymi zachowania
ści tego okresu rozwojowego. Wszelkie zaburzenia niesprzyjające optymalnemu
w tym obszarze będą przeszkodą w ciągu całego
życia (niedocenianie lub przecenianie swoich moż- rozwojowi umysłowemu.
liwości, brak pracowitości, brak umiejętności przyj-
mowania krytyki, brak skłonności do uczenia się). Rozwój uczniów w klasach 7–8
Żeby prawidłowo rozwinąć poczucie kompetencji,
dzieci w wieku 8/9 – 11/12 lat potrzebują właściwej Zupełnie inaczej wygląda sytuacja nastolatków
stymulacji ze strony otoczenia. Powinna ona pole- w pierwszej fazie dorastania (umownie: uczniowie
gać na dawaniu im odpowiednio skalibrowanych klas 7–8). Ich ciało intensywnie dojrzewa, co rzutuje
zadań o rosnącej skali trudności i jednoznacznie na wszystkie inne obszary funkcjonowania. Często
określonych celach, a także na przekazywaniu jasnej towarzyszy temu zagubienie, a nawet cofnięcie
instrukcji wykonania tych zadań (najlepiej krok niektórych funkcji (na przykład notuje się czasowe
po kroku). Połączenie celu z instrukcją sprawia, spadki możliwości intelektualnych lub spadek
że dzieci stopniowo uczą się samodzielnego budo- poczucia własnej wartości). Wiek 11/12 – 14/15 lat
wania strategii rozwiązywania zadań. Pełni także inną oznacza także rewolucję w relacjach: zmniejsza się
ważną funkcję: zaspokaja potrzebę zgodności z nor- autorytet dorosłych, a ważne miejsce zajmują rówie-
mami społecznymi. Dzieci w tym wieku są bowiem śnicy. Tymczasem wbrew pozorom nastolatki bardzo
konformistami, a ich punktem odniesienia są – jeszcze potrzebują obecności i proaktywnych działań ze
przez te ostatnie lata dzieciństwa – dorośli. strony dorosłych. Ich rozwój umysłowy wchodzi
Ze względu na skoncentrowanie tej fazy procesu w fazę bardzo złożonych i zaawansowanych pro-
rozwojowego na poczuciu kompetencji szkoła cesów, które bez stymulacji i korekty dorosłych nie
odgrywa w tym okresie rolę nie do przecenienia. zrealizują się prawidłowo. Dlatego w tym okresie
To ona w metodyczny sposób stawia przed uczniem rola szkoły także jest ogromna. Często rodzina nie

4