Page 7 - Język polski PP. Przewodnik maturalny dla nauczycieli

Wymagania egzaminacyjne

w latach 2023 i 2024

W latach 2023 i 2024 egzamin maturalny będzie przeprowadzany na podstawie
wymagań egzaminacyjnych, a nie na podstawie wymagań określonych w podstawie
programowej kształcenia ogólnego. Zmiana ta wynika przede wszystkim z konieczności
dostosowania matury do specyfiki kształcenia w związku z epidemią SARS-CoV-2.
Obowiązujące wymagania egzaminacyjne mają zmniejszoną ilość treści w stosunku
do ogólnych i szczegółowych wymagań podstawy programowej.

Wymagania
Co pominięto w wymaganiach ogólnych? egzaminacyjne
dotyczące egzaminu
Na obu poziomach – podstawowym i rozszerzonym – w wymaganiach egzaminacyjnych nie zna- maturalnego w latach
lazły się zapisy z IV obszaru podstawy programowej Samokształcenie m.in.: dotyczące rozwijania szkolnych 2022/2023
i 2023/2024
zainteresowań humanistycznych, kształcenia nawyków systematycznego uczenia się, porządkowa-
nia zdobytej wiedzy i jej pogłębiania oraz syntezy poznanego materiału, co wydaje się zasadne ze
względu na brak możliwości sprawdzenia tych umiejętności zadaniami egzaminacyjnymi.

Co zawierają wymagania szczegółowe w obszarze kształcenia literackiego,
kulturowego i językowego?

Zaprezentowany przez CKE arkusz pokazowy zawiera zadania, w których sprawdzane są umiejęt-
ności takie jak: rozpoznawanie tematyki i problematyki tekstów, przetwarzanie i hierarchizowanie
informacji, interpretowanie treści alegorycznych i symbolicznych, wykorzystywanie w interpretacji
utworów potrzebnych kontekstów, analiza struktury tekstu i odczytywanie jego sensu, wykazanie się
znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych jako lektury obowiązkowe. Są to niewątpli-
wie umiejętności kluczowe i zgodne z koncepcją nowej formuły egzaminu maturalnego, dlatego też
właśnie te umiejętności znalazły się w wymaganiach egzaminacyjnych.
W wymaganiach egzaminacyjnych zrezygnowano natomiast z wymogu znajomości specjalistycz-
nych i wymagających szerszego kontekstu teoretycznoliterackiego środków wyrazu artystycznego –
dla poziomu podstawowego eufonii i epifory, a dla poziomu rozszerzonego: aliteracji, paronomazji,
kontaminacji, metonimii, synekdochy, synestezji, odmian inwersji i gradacji.
Wymagania odnoszące się do kształcenia językowego nie zawierają tych treści z podstawy progra-
mowej, których znajomości nie można zweryfikować za pomocą zadań egzaminacyjnych.

Fragment podstawy programowej z zaznaczonymi treściami z obszaru II.
Kształcenie językowe, których nie uwzględniono w wymaganiach

Zakres podstawowy Zakres rozszerzony

II. Kształcenie językowe
Podstawa programowa
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń: z zaznaczonymi
treściami, których
nie uwzględniono
1) rozróżnia pojęcie stylu i stylizacji, rozumie ich spełnia wymagania określone dla zakresu podsta- w wymaganiach
znaczenie w tekście; wowego, a ponadto: egzaminacyjnych
2) rozróżnia style funkcjonalne polszczyzny oraz 1) rozumie i wyjaśnia różnicę między etymolo-
rozumie zasady ich stosowania; gicznym a realnym znaczeniem wyrazu;
3) rozpoznaje i ocenia modę językową we współ- 2) rozpoznaje prozodyczne elementy stylu: ak-
czesnym języku; cent, intonacja, dynamika, rytmizacja i określa
4) określa rodzaje zapożyczeń i sposób ich ich funkcje w tekście;
funkcjonowania w polszczyźnie różnych epok; 3) rozumie pojęcie socjolektu; rozpoznaje i okre-
odnosi wskazane zjawiska do współczesnej śla jego funkcje komunikacyjne;
polszczyzny; 4) rozumie, co to jest tabu językowe; rozpoznaje
5) zna, rozumie i funkcjonalnie wykorzystuje bibli- jego obecność w wypowiedziach;
zmy, mitologizmy, sentencje, przysłowia i afory- 5) określa właściwości języka jako nośnika i prze-
zmy obecne w polskim dziedzictwie kulturowym; kaźnika treści kulturowych;
6) rozpoznaje rodzaje stylizacji (archaizacja, dia- 6) rozpoznaje i charakteryzuje styl indywidualny (dzie-
lektyzacja, kolokwializacja, stylizacja środowi- ła literackiego, autora) oraz styl typowy (gatunku
skowa, biblijna, mitologiczna itp.) oraz określa literackiego, prądu literackiego, epoki) i wykorzy-
ich funkcje w tekście; stuje tę wiedzę w interpretacji utworu literackiego;

www.nowaera.pl 5