Page 4 - Biologia na czasie 3 - maturalne karty pracy, zakres rozszerzony

40 Informator o egzaminie maturalnym z biologii od roku szkolnego 2022/2023

Jak rozumieć polecenia?
Wymagania ogólne
I.
Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów
biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia. Zdający:
1) opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy;
W każdym poleceniu występuje co najmniej jeden czasownik operacyjny, wskazujący czynność,
6) wykazuje, że różnorodność organizmów jest wynikiem procesów ewolucyjnych.
jaką należy wykonać, aby poprawnie rozwiązać zadanie. W przypadku zadań zamkniętych są to
Wymaganie szczegółowe
najczęściej czasowniki takie jak: podkreśl, zaznacz, uporządkuj, przyporządkuj, ponumeruj.
X. Różnorodność zwierząt. Zdający:
Z kolei w zadaniach otwartych mogą pojawić się m.in. czasowniki: podaj, wymień, określ,
3) wymienia cechy pozwalające na rozróżnienie […] stawonogów ([…] wijów i owadów) […].
przedstaw, opisz, wykaż, udowodnij, uzasadnij, wyjaśnij, narysuj, skonstruuj, zaprojektuj,
Zasady oceniania
sformułuj (hipotezę, problem badawczy, wniosek), oblicz.
1 pkt – za trzy poprawne odpowiedzi.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.
Określ Rozwiązanie
PPF
Przykład
Mioglobina jest białkiem występującym w mięśniach kręgowców. U ssaków nurkujących służy
Zadanie 10. (0–3)
jako magazyn tlenu: pozwala na pracę mięśni w warunkach chwilowego niedotlenienia całego
Mioglobina jest białkiem występującym w mięśniach kręgowców. U ssaków nurkujących służy
organizmu. Natomiast obecność mioglobiny w mięśniach pozostałych ssaków przede wszyst-
jako magazyn tlenu: pozwala na pracę mięśni w warunkach chwilowego niedotlenienia całego
kim wpływa na efektywność dyfuzji tlenu z krwi do mięśni.
organizmu. Natomiast obecność mioglobiny w mięśniach pozostałych ssaków przede
wszystkim wpływa na efektywność dyfuzji tlenu z krwi do mięśni.
Na poniższym wykresie przedstawiono powinowactwo mioglobiny do tlenu oraz powino-
Na poniższym wykresie przedstawiono powinowactwo mioglobiny do tlenu oraz powinowactwo
wactwo hemoglobiny do tlenu w pięciu różnych pH.
hemoglobiny do tlenu w pięciu różnych pH.

Na podstawie: R.G. Garrett, C.M. Grisham, Biochemistry, University of Virginia 2010, s. 474;
Na podstawie: R.G. Garrett, C.M. Grisham, Biochemistry, University of Virginia 2010, s. 474;
J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009, s. 183–193.
J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009, s. 183–193.
Określ, jaki wpływ na dyfuzję tlenu z krwi do włókien mięśniowych ma mioglobina
występująca w cytozolu tych komórek. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do danych
przedstawionych na wykresie.

Źródło: CKE, Informator o egzaminie maturalnym z biologii od roku szkolnego 2022/2023, zad. 10.

W zwięzłej odpowiedzi należy określić np. istotę danego procesu czy zjawiska lub ich przyczynę.
Warto pamiętać, by używać poprawnej terminologii biologicznej, np. opierając się na analizie
materiału źródłowego lub odwołując się do wiedzy własnej. W odpowiedzi nie należy podawać
szczegółów.

Przykładowe rozwiązania:
• Obecność mioglobiny zwiększa efektywność dyfuzji tlenu z krwi do włókien mięśniowych,
ponieważ mioglobina ma powinowactwo do tlenu większe od hemoglobiny.
• Mioglobina usprawnia dyfuzję tlenu z krwi do mięśni, ponieważ ma większe powinowactwo
do tlenu niż hemoglobina.
• Mioglobina ma większe powinowactwo do tlenu i dzięki temu wiąże tlen nawet przy niskim pO 2
w komórkach mięśni, dzięki czemu zwiększa dyfuzję tlenu z krwi do mięśni.
• Mioglobina ma większe powinowactwo do tlenu od hemoglobiny, dzięki czemu przejmuje tlen
od hemoglobiny i go magazynuje.

4

14/07/2021 11:09
064975_BIOL_PP_BnC_ZR_RE_cz.3_MKP_srodki_001-192.indd 4 14/07/2021 11:09
064975_BIOL_PP_BnC_ZR_RE_cz.3_MKP_srodki_001-192.indd 4