Page 16 - Biologia na czasie 3 - podręcznik

Rozdział 1. Mechanizmy dziedziczenia

y Miejsce występowania RNA rRNA
w komórce tRNA
mRNA
U organizmów eukariotycznych cząsteczki
RNA występują zarówno w jądrze komórko- snRNA
wym, jak i w cytoplazmie. Dzieje się tak dlatego,
że powstają one w jądrze komórkowym (rRNA
w jąderku), a następnie, z uwagi na pełnione
funkcje, przemieszczają się z jądra do cytopla-
zmy. Niektóre z nich (np. snRNA) przemiesz-
czają się również z cytoplazmy do jądra komór- por
kowego. Ruch ten jest możliwy dzięki porom jądrowy
jądrowym, które znajdują się w otoczce jądra
komórki.
U organizmów prokariotycznych RNA znaj-
duje się w cytoplazmie.
Zawartość RNA w komórce zmienia się w cza-
sie, zawsze jednak jest zachowana równowaga
między syntezą nowych cząsteczek RNA a de- Transport głównych rodzajów RNA w komórce
gradowaniem niepotrzebnych cząsteczek RNA. eukariotycznej. Transport RNA odbywa się przez pory
jądrowe. Większość cząsteczek RNA przemieszcza się
w jednym kierunku – z jądra do cytoplazmy.
y RNA jako materiał genetyczny
RNA stanowi materiał genetyczny wirusów zwa- kopiowania powstaje więcej błędów, łatwiej też
nych RNA wirusami. Występuje u nich w po- ulega degradacji.
staci jednej lub dwóch nici. Do RNA wirusów Ze względu na funkcje pełnione przez RNA
należy większość wirusów atakujących komór- uważa się, że był on pierwszą cząsteczką kodują-
ki roślin (np. wirus mozaiki tytoniu) i niektóre cą oraz pierwszym biologicznym katalizatorem
wirusy atakujące komórki zwierząt (np. wirus w początkowym okresie rozwoju życia na Ziemi.
grypy, HIV). RNA jako materiał genetyczny Dopiero później pierwszą z ról przejął DNA, na-
jest mniej stabilny niż DNA – podczas jego tomiast drugą przejęły prawie całkowicie białka.

Polecenia kontrolne
1. Wyjaśnij, w jaki sposób jest utrzymywana struktura podwójnej helisy DNA.
2. Omów, na czym polega różna orientacja łańcuchów polinukleotydowych DNA.
3. Oblicz procentową zawartość adeniny w DNA organizmu, wiedząc, że cytozyna stanowi
w nim 18% wszystkich zasad azotowych.
4. Wyjaśnij, dlaczego parę zasad komplementarnych tworzy zasada purynowa z zasadą
pirymidynową, a nie dwie zasady pirymidynowe lub dwie zasady purynowe. Zbadaj, jaki
ma to wpływ na strukturę cząsteczki. W tym celu wykonaj tekturowy model fragmentu
cząsteczki DNA.
5. Przeanalizuj podaną niżej sekwencję nukleotydów budujących jeden z łańcuchów
DNA, a następnie zapisz w zeszycie sekwencję łańcucha komplementarnego do
zaprezentowanego.
5'-GCCATCATCCTTACC-3'
6. Naukowcy chcą oznaczyć radioaktywnie w dzielących się komórkach bakteryjnych
RNA, ale nie DNA. Wyjaśnij, jaki promieniotwórczy związek powinni dodać do podłoża
hodowlanego.

14