Page 8 - Biologia, Biologia na czasie, matualne karty pracy, klasa 2, zakres rozszerzony

Wykaż
Zadanie 7. Przykład
Na rysunku przedstawiono budowę układu protonefrydialnego u przedstawiciela
Na rysunku przedstawiono budowę układu protonefrydialnego u przedstawiciela
wolnożyjących płazińców. Aparat filtracyjny tego układu tworzy komórka płomykowa
wolnożyjących płazińców. Aparat filtracyjny tego układu tworzy komórka płomykowa
połączona żeberkowato z komórką kanalikową.
połączona żeberkowato z komórką kanalikową.

Na podstawie: N.A. Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012.
Na podstawie: N.A. Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012.
Na przykładzie wybranej cechy budowy komórki płomykowej wykaż, że ta komórka ułatwia
odprowadzanie płynów z jamy ciała u płazińców.
U dwóch gatunków wypławków słodkowodnych, o podobnej wielkości i budowie, stwierdzono
Źródło: CKE 2019 CZERWIEC (NOWA), zad. 7.1.
zróżnicowanie liczby komórek układu protonefrydialnego (komórek płomykowych). Jeden
z badanych gatunków wypławków – wielooczka czarna – zasiedla wody słodkie stojące oraz
W krótkiej odpowiedzi należy wykazać, że istnieje zależność lub związek (np. czasowy, e preferowane
rzeki o słabym nurcie. Żyje w wodzie o nieco wyższym stężeniu soli niż stężeni
przestrzenny, przyczynowo-skutkowy) między faktami biologicznymi (np. przyczyna – skutek, źródłach
przez drugi gatunek – wypławka alpejskiego – występującego w chłodnych
budowa – funkcja, budowa – tryb życia, budowa – środowisko), bez podawania przyczyny tej
i strumieniach o niższym zasoleniu.
zależności.

Odpowiedź:
Zadanie 7.1. (0–1)
Przykładowe rozwiązania:
Na przykładzie wybranej cechy budowy komórki płomykowej wykaż, że ta komórka
• Komórka płomykowa zaopatrzona jest w rzęski, których ruch umożliwia przepływ wody z jamy
ułatwia odprowadzanie płynów z jamy ciała u płazińców.
ciała do światła kanalika protonefrydialnego.

• Komórka płomykowa ma rzęski, których ruch umożliwia przepływ produktów przemiany materii
......................................................................................................................................................
do protonefrydium.
......................................................................................................................................................
Wyjaśnij
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przykład
Wyjaśnij, dlaczego ograniczony dostęp wody w podłożu skutkuje ograniczeniem pobierania

CO przez roślinę. W odpowiedzi uwzględnij funkcjonowanie aparatów szparkowych.
2
Zadanie 7.2. (0–1) Źródło: CKE 2018 MAJ (NOWA), zad. 6.2.
Określ, który z dwóch gatunków – wielooczka czarna czy wypławek alpejski – powinien
mieć większą liczbę komórek płomykowych. Wyjaśnij znaczenie większej liczby komórek
Za pomocą krótkiej odpowiedzi należy przedstawić zależności lub związki czasowe,
płomykowych w procesie osmoregulacji u tego gatunku.
przestrzenne, przyczynowo-skutkowe. Ważne jest także rozpoznanie przyczyny i skutku oraz

wskazanie relacji między nimi.
......................................................................................................................................................
Odpowiedź:
......................................................................................................................................................
Przykładowe rozwiązania:
• Ograniczony transport wody do komórek liści przyczynia się do zmniejszenia turgoru komórek
......................................................................................................................................................
szparkowych, co sprawia, że aparaty szparkowe się zamykają, a przez nie jest pobierane CO .
2
......................................................................................................................................................
• Jeżeli roślina nie może pobrać wody, to chroni się przed jej utratą, zamykając aparaty szparko-
we, przez które także dostaje się do mezofilu CO z atmosfery.
......................................................................................................................................................
2
• Niedobór wody powoduje zamykanie się aparatów szparkowych, co ogranicza wymianę
gazową.
Strona 8 z 25
MBI_1R
6

14/07/2020 15:17
064965_BIOL_PP_BnC_ZR_RE_cz.2_MKP_srodki_001-192.indd 6 14/07/2020 15:17
064965_BIOL_PP_BnC_ZR_RE_cz.2_MKP_srodki_001-192.indd 6