Page 8 - Poznać przeszłość

Po co nam historia?

Dzięki nauce historii poznajemy przeszłość swojego regionu, kraju i świata� Ponadto
zdobywamy wiedzę o motywach postępowania ludzi w przeszłości oraz okolicznościach
dokonywanych przez nich wyborów� Pozwala to nam zrozumieć przebieg zjawisk
społeczno-politycznych i kierujące nimi zasady, a także poznać przyczyny konfliktów
zbrojnych� Wiedza o przeszłości zamieszkiwanego terytorium wzmacnia poczucie
przynależności do wspólnoty� Jak powiedział rzymski mówca i polityk Cyceron: Historia
jest nauczycielką życia� Stwierdzenie to można rozumieć w ten sposób, że znajomość
historii pozwala nam bardziej świadomie decydować w ważnych sytuacjach�

Co to jest historia? a więc takie jak prace historiograficzne, czyli na-
Słowo ‘historia’ pochodzi z języka starogreckiego, ukowe prace spisane przez historyków, oraz biogra-
w którym znaczyło ono „badać”, „dowiadywać się”� Dziś fie, pamiętniki, wspomnienia i prywatne listy, a także
to pojęcie ma dwa inne znaczenia: po pierwsze oznacza źródła dokumentowe i aktowe, czyli takie, które zo-
dzieje, czyli wszystko to, co wydarzyło się w przeszło- stały sporządzone przez wszelkiego typu urzędy (np�
ści, po drugie – naukę zajmującą się badaniem dzie- spisy praw, dekrety władz, traktaty międzynarodowe,
jów ludzi� Badaniem przeszłości zajmuje się historyk, akta)� Źródła niepisane to przykładowo budowle, ob-
który w swojej pracy opiera się na zachowanych źró- razy, rzeźby, broń, narzędzia, pieniądze czy wreszcie
dłach historycznych� Jego celem jest ustalanie faktów, ubiory� Badając przeszłość, historyk korzysta zarówno
a także badanie zależności między nimi, czyli łączenie ze źródeł pisanych, jak i z niepisanych� Podczas zgłę-
ich w związki przyczynowo-skutkowe� Analizuje biania tych ostatnich korzysta z efektów prac innych
również w szerszy sposób zjawiska, które występowały badaczy, w tym archeologów, antropologów, etnogra-
w przeszłości� fów czy kulturoznawców�
Badania historyczne nie zawsze prowadzono w ten Zanim historyk zapozna się wnikliwiej z treścią źró-
sposób� Od starożytności aż po XIX w� większość histo- dła pisanego i wydobędzie z niego liczne informacje,
ryków w swoich dziełach zazwyczaj starała się możli- musi poddać je pewnym zabiegom, które nazywa się
wie dokładnie opowiedzieć o minionych wydarzeniach�
Aby uporządkować relacje, zwykle przedstawiano je
chronologicznie, czyli w takiej kolejności, w jakiej do
nich doszło� Rzadko przy tym dokonywano pogłębionej
analizy wydarzeń historycznych� Na początku XIX w�
doszło do zmiany – historia zaczęła się kształtować
jako nauka� Historycy zaczęli wówczas opracowywać
własne metody badawcze, a ich praca przestała ogra-
niczać się tylko do opisu tego, co zaszło w przeszłości�
Analizie poddawali motywy postępowania człowieka
i całych społeczeństw�

Źródła historyczne
W badaniach dziejów człowieka kluczową rolę od-
grywają źródła historyczne� Określamy tak każdy
przedmiot związany ze świadomą działalnością ludzi, Herodota uważa się pierwszego historyka, „ojca historii”. Żył on
bo wszystko, co stworzyli, pozwala nam czerpać wie- w V w. p.n.e. i napisał obszerną pracę zatytułowaną Dzieje (gr. Hi-
dzę o ich przeszłości� Źródła dzielą się na dwie podsta- storiai), która przedstawiała przebieg zmagań Greków z Persami.
Zawarł w niej również wiele innych informacji z zakresu geografii,
wowe grupy: pisane i niepisane� Do pierwszej grupy, religii i obyczajów.
czyli do źródeł pisanych, zaliczamy źródła narracyjne, rzeźba, Wiedeń, XIX w.

6