Page 8 - Teraz Matura Chemia. Vademecum

1. Budowa atomu. Wiązania chemiczne

1. Budowa atomu

Składniki atomu
Atom (rys. 1) to najmniejsza część pierwiastka chemicznego. Jest on układem elektroobojętnym, zbu-
dowanym z naładowanego dodatnio jądra atomowego [łac. nucleus] oraz naładowanych ujemnie elek-
tronów poruszających się w przestrzeni wokół niego.

proton elektron

neutron –15 –10
10 m 10 m

Rys. 1. Model budowy atomu*. jądro atomowe
Modele: protonu neutronu
* W rzeczywistości elektrony są znacznie mniejsze od jądra atomowego. elektronu
Proporcje na rysunku zostały zmienione, by był on bardziej czytelny.
Jądro atomowe składa się z nukleonów, czyli naładowanych dodatnio protonów i obojętnych elektrycz-
nie neutronów (tabela 1).

Tabela 1. Charakterystyka składników atomu Bezwzględna wartość
Budowa atomu cząstki Symbol u 1 1,67 ∙ 10 –24 Ładunek ładunku, C (kulomb)
Masa
Nazwa
g
–19
+1
1,6 ∙ 10
proton
p
–24
0
–
neutron
elektron e n – 1 1 1,67 ∙ 10 –28 –1 1,6 ∙ 10 –19
9,11 ∙ 10
1836
Na to zwróć uwagę!
Symbole protonu (p) i neutronu (n) można zapisywać bez podawania ładunku tych cząstek
w indeksie górnym. Przy symbolu elektronu w indeksie górnym musi się pojawić znak minus
–
+
(e ), ponieważ podobnym symbolem, e , oznacza się pozyton, czyli antycząstkę elektronu.
Liczba atomowa i liczba masowa
Każde jądro atomowe można opisać za pomocą dwóch liczb: liczby atomowej i liczby masowej.

Liczba atomowa (Z) to liczba protonów w jądrze charakterystyczna dla danego pierwiastka chemicznego.
Liczba masowa (A) to sumaryczna liczba protonów i neutronów tworzących jądro atomowe.

liczba masowa = liczba nukleonów = liczba protonów (Z) + liczba neutronów (A – Z)
A symbol pierwiastka chemicznego
Z E
liczba atomowa = liczba porządkowa pierwiastka chemicznego w układzie okresowym =
= liczba protonów = ładunek jądra = liczba elektronów w obojętnym atomie
Nuklid to jądro atomowe o określonym składzie, opisanym liczbą atomową i liczbą masową. Pojęcie to jest
stosowane również w odniesieniu do całego atomu lub do zbioru atomów o takim samym składzie jądra.

8