Page 9 - Puls Życia kl.8
P. 9

1      Czym jest genetyka?




          Zwróć uwagę na:
            • znaczenie terminu „genetyka”,
            • cechy dziedziczne i cechy niedziedziczne,
 1  Czym jest genetyka?    • zmienność organizmów.

 2  Nośnik informacji genetycznej – DNA  Każdy z nas ma charakterystyczne cechy, ta­   Dlaczego się różnimy?
          kie jak kolor oczu, kształt nosa czy wzrost.
 3  Podziały komórkowe  Większość z nich odziedziczyliśmy po na­  Wszyscy ludzie należą do jednego gatunku

          szych rodzicach. Czy zastanawiałeś się nad   – Homo sapiens (człowiek rozumny). Mają
 4  Podstawowe prawa dziedziczenia  tym, w jaki sposób zachodzi ten proces? Od­  więc wspólne cechy gatunkowe, takie jak
 5  Dziedziczenie cech u człowieka  powiedzi na to pytanie udziela nam genetyka   dwunożność, wyprostowana postawa ciała
          – nauka zajmująca się dziedziczeniem cech   oraz zdolność mowy. Każdy ma także cechy
 6  Dziedziczenie płci u człowieka  oraz zmiennością organizmów.  typowe tylko dla siebie, czyli cechy indywi-
           Cechy, które odziedziczyliśmy po rodzi­  dualne. Należą do nich: unikatowe rysy twa­
 7  Dziedziczenie grup krwi  cach, nazywamy cechami dziedzicznymi.   rzy, określony  wzrost,  kolor  oczu  oraz
          Są to między innymi kolor skóry, rysy twarzy   brzmienie głosu. Dzięki tym cechom ludzie
 8  Mutacje  czy umiejętność zwijania języka w rurkę.   różnią się od siebie.
          Każdy z nas ma też cechy, które nabył pod­
 Podsumowanie                                        Występowanie różnic między osobnikami
          czas swojego życia, na przykład blizny lub
 Wiesz czy nie wiesz?  umiejętność czytania. Cechy te powstają pod   tego samego gatunku nazywa się zmienno-
                                                   ścią. Jest ona wynikiem zarówno rozmnaża­
          wpływem działania na nasz organizm czyn­
          ników środowiska. Nie przekazujemy ich    nia płciowego, dzięki któremu potomstwo
          potomstwu, dlatego są nazywane cechami   dziedziczy cechy po rodzicach, jak i wpływu
          niedziedzicznymi.                        środowiska.



          Cechy dziedziczne


          Dziedziczenie cech odbywa się z niezwykłą dokładnością. Dlatego,
          gdy patrzymy na fotografię rodziny, bez trudu jesteśmy w stanie
          znaleźć podobieństwo istniejące między spokrewnionymi osobami.



          Syn i najstarsza                                                  Dwoje spośród
          córka odziedzi-                                                   czworga dzieci
 Dzięki badaniom wielu naukowców wiemy,    czyli po ojcu                    odziedziczyło po
 że instrukcja powstawania i działania każdego   kształt nosa –             matce niebieski
 organizmu jest zapisana w materiale    lekko wydłużony                     kolor oczu. Aż
 genetycznym, który znajduje się w każdej   i nieznacznie                   troje z nich ma
 komórce. Jego konstrukcja przypomina dwie   spłaszczony.                   też podobny – wą-
                                                                            ski – kształt oczu.
 spiralnie skręcone wokół wspólnej osi nici,
 utworzone z wielu tysięcy elementów.

                                                                                           7
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14