Page 4 - Przewodnik dla nauczycieli. Informatyka, szkoła podstawowa

Rozwój intelektualny
Szkoła podstawowa na czasie
ucznia szkoły podstawowej

Jak zwiększyć swój wpływ II faza wieku szkolnego I faza dorastania

na rozwój ucznia (8–9 lat do 11–12 lat) (11–12 lat do 14–15 lat)

Wkrótce szkoły podstawowe będą miały za sobą pierwsze, najtrudniejsze lata wdrażania
reformy oświaty. Zanim rozpocznie się nowy rok szkolny 2020/2021, a wraz z nim nowy cykl GŁÓWNY OBSZAR ROZWOJU
nauczania w klasach 1, 4 i 7, w głowie niejednego nauczyciela pojawi się refleksja na temat
tego, które rozwiązania się sprawdziły, a które wymagają zmian. Powrócą też rozmyślania poczucie kompetencji tożsamość grupowa
o kwestii najważniejszej, czyli o rozwoju ucznia. Jest to zatem dobry moment,
aby porozmawiać o tym, co wiemy o dzisiejszym uczniu szkoły podstawowej.

ZAINTERESOWANIA
Dopasowanie rytmu zmian dorosłych w kontakcie z tekstami złożonymi z coraz zaangażowanie w sprawy zaangażowanie

Od czasu rozpoczęcia nauki (w wieku 7–8 lat) do bardziej zaawansowanych i jednocześnie zoptyma- wskazane przez ważnych w indywidualnie wybrane
zdania egzaminu ósmoklasisty (w wieku 14–15 lat) lizowanych pod względem poziomu trudności form dorosłych zainteresowania
uczeń szkoły podstawowej zdąży przejść trzy burz- językowych, kompetencje językowe nie rozwiną
liwe okresy rozwojowe: wczesny okres szkolny się w wystarczającym stopniu. W takim przy-
(5./6. – 8./9. r.ż.), średni wiek szkolny (8./9. – padku zawieść może zarówno bierność doro- ROZWÓJ POZNAWCZY
11./12. r.ż.) oraz wczesny okres dorastania (11./12. – słych (brak wspólnej pracy analitycznej z tekstem),
14./15. r.ż.). Każdy z nich ma zupełnie inną charakte- jak i nietrafiona aktywność (dobór zbyt łatwych lub
myślenie logiczne (indukcyjne)yślenie logiczne (indukcyjne)
rystykę i inne cele. Podział edukacji szkolnej na etapy zbyt trudnych tekstów do analizy). m
odzwierciedla specyfikę faz rozwojowych dziecka: Fakt ten nadaje szkole specjalnego znaczenia, bo jest porządkowanie wg kategoriiporządkowanie wg kategorii
m
klasy 1–3 i 4–6 w dużej mierze odpowiadają wiekiem ona, poza domem i rówieśnikami, najważniejszym myślenie logiczne (dedukcja)yślenie logiczne (dedukcja)
rozwój słownictwa i rozumienia ozwój słownictwa i rozumienia
obu okresom szkolnym, natomiast klasy 7 i 8 – począt- elementem otoczenia dziecka. W dzieciństwie r struktur jęz rozumowanie hipotetycznerozumowanie hipotetyczne
struktur językowychykowych
kom dorastania. (którego koniec przypada na 11./12. r.ż.) jest wręcz
selekt
Powiązanie organizacji oświaty z dynamiką rozwoju elementem kluczowym ze względu na zakres rozwi- selektywność uwagiywność uwagi myślenie abstrakcyjnemyślenie abstrakcyjne
dziecka świadczy o przekonaniu, że podczas naucza- janych umiejętności. pierwsze strategie zapamiętywaniawsze strategie zapamiętywania dalszy rozwój kompetencjidalszy rozwój kompetencji
pier
nia ważne jest uwzględnienie specyfiki etapu rozwo- językowychjęzykowych
uspr
jowego ucznia. Sztuką jednak jest wsłuchać się w rytm Rozwój dziecka w okresie szkolnym usprawnienie pamięciawnienie pamięci dalszy rozwój pamięcidalszy rozwój pamięci
tego rozwoju i wyprzedzać go jedynie o mały krok. Żeby jednak szkoła mogła odpowiednio oddziaływać planowaniewanie
plano
na ucznia, potrzebna jest wiedza o tym, w jakich ob- i priorytetowanieiorytetowanie
i pr
Bez szkoły ani rusz szarach dziecko w wieku szkolnym się rozwija, szcze- działań
gólnie że uczniowie w klasach 7 i 8 mają zupełnie inne
Nauczanie i wychowywanie dzieci to ogromne potrzeby i uwarunkowania niż uczniowie w klasach
wyzwania, jednak pewne jest, że dorośli muszą towa- niższych.
rzyszyć dziecku w jego rozwoju. Mimo że proces ten ROZWÓJ
jest zaprogramowany biologicznie i następuje auto- SPOŁECZNO EMOCJONALNY
matycznie, może być prawidłowo zrealizowany Rozwój uczniów w klasach 4–6
tylko przy udziale środowiska, w którym dziecko Dzieci w środkowym wieku szkolnym (umownie: konformizm interpersonalny potrzeba autonomii
żyje, i tylko wówczas, gdy jest przez nie w odpo- uczniowie klas 4–6) rozwijają się bardzo intensywnie. wyraźny światopogląd
wiedni sposób stymulowany. Na przykład rozwój Szybko rosną, a nawet zaczynają doświadczać pierw- autorytet dorosłych
wyspecjalizowanych struktur w mózgu jest zapro- szych oznak dojrzewania. Przede wszystkim jednak (w tym także nauczycieli) krytyczne spojrzenie na dorosłych
jektowany w sposób umożliwiający intensywny roz- doznają efektów wzrostu liczby synaps i neuronów. wzrost znaczenia rówieśników autorytet rówieśników
wój kompetencji językowych, gdy dziecko osiąga Wskutek rozwoju mózgu uczniowie klas 4–6 stop-
średni wiek szkolny (8./9. – 11./12. r.ż.). Jeśli jednak niowo zyskują nowe oraz usprawniają już istniejące
dziecko w tym czasie nie będzie miało wsparcia narzędzia poznawcze. Zaczynają wykorzystywać

2 Fot. Getty Images/E+/
Daniela Jovanovska-Hristovska