Page 14 - Historia Sztuki, Do Dzieła, wybrane zagadnienia

1915 rok 1948 rok 1959 rok 1965 rok
Kazimierz Malewicz Jackson Pollock „Srebrne na Allan Kaprow Joseph Beuys
„Czarny kwadrat” czarnym, białym, żółtym i czerwonym” pierwszy happening pierwszy performance
SZTUKA NOWOCZESNA WSPÓŁCZESNOŚĆ
1910 rok 1917 rok 1924 rok 1962 rok 1985 rok
Wassily Kandinsky Marcel Walter Gropius Andy Warhol Nam June Paik
pierwsza akwarela Duchamp siedziba szkoły projektowania „Puszka zupy „Rodzina robotów”
abstrakcyjna „Fontanna” artystycznego Bauhaus Campbell”

Sztuka XX wieku

Początek XX w. wyznaczył nowe drogi w sztuce, dlatego ten okres nazywa-
my nowoczesnością. Równolegle istniały wówczas lub szybko następowa-
ły po sobie kierunki posługujące się oryginalnymi sposobami wypowiedzi.
Artystyczną stolicą ówczesnego świata był Paryż, do którego przyjeżdżano
z całej Europy, by uczestniczyć w bogatym życiu kulturalnym i towarzy-
skim. Ten pełen optymizmu czas sztuki nowoczesnej zakończyła druga
wojna światowa. Konflikt zniszczył wiele krajów, wywołał kryzys wiary
w wartości oraz duże zmiany we wszystkich dziedzinach życia. Nadeszła
współczesność. Po odbudowie nastał czas odkryć naukowych i technicz-
nych, upowszechniły się nowe media. Stolicą światowej sztuki został Nowy
Jork – osiedlili się tu twórcy uciekający z Europy przed wojną. Dzisiejsza
twórczość wykracza poza granice tradycji i jest bardzo różnorodna. Ist-
nieją liczne, czasem bardzo odmienne, kierunki i style. Artyści posługują
się narzędziami i tworzywami dotychczas niekojarzonymi ze sztuką, by
kreować z nich formy nieznane we wcześniejszych epokach.

Fowizm i ekspresjonizm

1905–1908 r., 1905–1930 r.

Sztukę XX w. otwiera fowizm, nazywany malarstwem dzikich (od francu-
skiego słowa le fauve [czyt.: le fowe] – ‘dzika bestia’), ponieważ siła wyrazu
nowych obrazów była czymś zaskakującym dla widzów. Fowiści pracowali
szybko, dając wyraz swoim emocjom. Wierzyli, że tylko proste środki po-
zwalają ukazać obraz rzeczywistości odpowiadający ich przeżyciom. Dlate-
go dla fowistów najważniejszy stał się kolor – miał być mocny i agresywny,
niezależny od rzeczywistych kolorów przedmiotów. Po fowizmie nastą-
pił ekspresjonizm (od łacińskiego wyrazu expressio [czyt.: ekspresjo] –
‘wyrazistość’). Nazywamy tak mocne w wyrazie dzieła artystów, którzy
postanowili ujawnić swoje obawy i negatywne emocje towarzyszące im,
kiedy obserwowali niespokojne czasy. W Europie panował wówczas kry-
zys, obawiano się wojny. Dzieła ekspresjonistów były zatem pełne pesy-
mizmu, wyrażały bunt przeciwko zgiełkowi miast i fabryk. Sposób, w jaki Henri Matisse [czyt.: anri
ekspresjoniści ukazywali dramatyczne wydarzenia i przeżycia, silnie od- matis], „Portret pani
działywał na odbiorców. Matisse z zieloną pręgą”,
1905 r. – fowizm

116