Page 57 - Planeta Nowa 5 - zwiastun podręcznika

W
Y
W
O

N
I Ż Y N A W ł o s
– W C z N c i
I K Krajobraz Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
z e
E O o c w k s a
L – Wiercica k a
R
U
19°30’
ó 19°30’ 20°00’
Ń WYŻYNA KRAKOWSKO- N I E C K A
Blachownia
S-CZĘSTOCHOWSKA Częstochowa Koniecpol Małogoszcz
w
K W Ł O S Z C Z O W S K A
Skala 1: 800 000 Olsztyn W
n
W
i A 5 Herby Janów Nida
5 0 10 15 20 km O B N I Ż E N I E Y Y
–
n
Ż Ż Nagłowice
granice C
Liswarta
a Y Y
500 m parków narodowych Warta G Ó Suliszowice Ostrężnik
Ostrężnik
n.p.m. Lubliniec Koszęcin Z N Szczekociny
Szlak Orlich Gniazd Żarki Ę N Jędrzejów
O Koziegłowy Mirów Bobolice
Bobolice
Mirów
A
autostrady
p Mała Panew J. Porajskie R N E J W A R T Y S A
o drogi główne Woźniki T 468 Pradła Sędziszów
l Krupski Młyn linie kolejowe Myszków K
400
K
drogi drugorzędne
szerokotorowe
s Kalety Morsko O
k R
linie kolejowe
a 350 Miasteczko Śląskie Brynica Poręba Zawiercie C R
tunele 50°30’ A Pilica Żarnowiec 50°30’
Tarnowskie Góry Siewierz Podzamcze H Pilica
A
Podzamcze
rzeki; zapory; jeziora
N
Toszek 300 A Ogrodzieniec Góra K K Książ Wielki
Góra
bagna Pyrzowice J. Przeczyckie Za m ko wa Smoleń O
516 O
J. Świerklaniec
Pyskowice 250 Y Radzionków Łazy Ryczów O W Y Ż Y N A
punkty
Ż 513 wysokościowe Dąbrowa Bydlin W W
Piekary Śl.
Y 200 Bytom Górnicza S W S Miechów
Wolbrom
Wojkowice
zamki,
W Zabrze ruiny zamków Czeladź Będzin Biała Przemsza K S K Racławice
Klucze
150
M I E C H O W S K A
Gliwice Świętochłowice Sławków Rabsztyn K O Szreniawa
Miejscowości:
Siemianowice Śl.
Chorzów
500000–1000000 Sosnowiec A Ojcowski Park Narodowy Słomniki
Sośnicowice Olkusz O
Dłubnia
Pieskowa
Ruda Śl. Mysłowice Bukowno W Y Ż Y N A Skała Skała –
100000–500000
Katowice
Skała
Skała
Knurów Jaworzno O L K U S K A Grodzisko Ojców –
50000–100000
Ojców
513
Czerwionka- Łaziska mieszkańców Przemsza 481 Prądnik Korzkiew Proszowice
Górne
-Leszczyny 25000–50000 Imielin Trzebinia
Mikołów
10000–25000 Krzeszowice
Orzesze Tychy Lędziny Chrzanów Rudawa Prądnik Kraków Nowa Huta
poniżej 10000
inne miejscowości Bieruń Chełmek 406 19°30’ Alwernia Balice 20°00’ Igołomia
20°00’
Libiąż
A
Żory
Mapa ogólnogeograficzna Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
K
Wisła
S Pszczyna Oświęcim
Ą Brzeszcze
L
Formami krasowymi są także występujące na Wyżynie Kra­
Ś kowsko­Częstochowskiej jaskinie. Zostały one wydrążone
w skałach wapiennych przez spływającą szczelinami wodę
opadową. W wielu jaskiniach powolne osadzanie się substancji
chemicznych zawartych w tej wodzie doprowadziło do powsta­
nia skalnych form o fantazyjnych kształtach. Należą do nich Wapienie
między innymi: Wyżyny Krakowsko-
stalaktyty, które przypominają zwisające sople, -Częstochowskiej
powstały z muszli
stalagmity, czyli słupki wystające z dna jaskini, i ze szkieletów
stalagnaty – kolumny powstałe z połączenia stalaktytów organizmów żyjących
i stalagmitów. ok. 150 mln lat temu
W jaskiniach i podziemnych korytarzach często płyną rze­ w morzach. Mogą być
ki. Wydostają się one na powierzchnię w miejscach zwanych białe, żółtawe lub szare.
wywierzyskami. Są to źródła, które dają początek niektórym
rzekom Wyżyny Krakowsko­Częstochowskiej, m.in. Warcie –
jednej z najdłuższych rzek w Polsce.
69
Geo5_zw_nowy.indd 69 07/02/2018 09:10