Page 13 - PWN PEWNY START. ZAJĘCIA REWALIDACYJNE Karty pracy. Orientacja przestrzenna. Poziom 1

Orientacja przestrzenna 3

Ćwiczenie 1
Gdzie są moje części ciała – zabawy w ciemni

Cel: Rozwijanie znajomości schematu własnego ciała.
Pomoce: Białe ubrania, sala doświadczania świata.
Przebieg: Bardzo często nasi uczniowie z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną mają
znaczne trudności dotyczące znajomości schematu własnego ciała oraz jego położenia w przestrzeni. Trud-
ności te wynikają z występujących zaburzeń sfery sensorycznej, które dotyczą zarówno modulacji, jak i róż-
nicowania bodźców sensorycznych. Dla ukształtowania schematu ciała szczególnie istotnego znaczenia na-
biera prawidłowe działanie układu proprioceptywnego. Układ proprioceptywny, tzw. czucie głębokie,
informuje nas o naszych ruchach i pozycji ciała. Jedną z funkcji propriocepcji jest zwiększenie świadomości
ciała. Propriocepcja pomaga nam zorientować się, gdzie znajdują się jego poszczególne części. Ćwiczeniem
sprzyjającym rozwijaniu świadomości ciała, będącym jednocześnie bardzo atrakcyjnym dla dziecka, są zaba-
wy przeprowadzane w sali doświadczania świata. W tym celu wykorzystujemy białe ubrania (rękawiczki,
skarpety, koszulki, czapki, spodnie). Jeśli nie mamy takich ubrań, możemy wykorzystać zwykły bandaż czy
opaski, którymi owijamy części ciała dziecka. Kolejno wskazujemy je, nazywamy, masujemy, aby dziecko
mogło je lepiej poczuć. W trakcie ćwiczenia możemy włączyć nagrania prostych rymowanych wierszyków
odnoszących się do poszczególnych części ciała, które nie tylko ułatwią dziecku zapamiętywanie, ale będą też
doskonaliły koordynację ruchowo-słuchową oraz wzbogacały słownictwo.

Ćwiczenie 2
Witamy się częściami ciała

Cele: Rozwijanie znajomości schematu własnego ciała oraz orientacji w schemacie ciała innej osoby.
Pomoce: Do wykonania ćwiczenia nie są wymagane dodatkowe pomoce.
Przebieg: Nauczyciel staje naprzeciwko dziecka. Mówi dziecku, że teraz będą się „witały” ze sobą ich części ciała.
Kolejno wymienia poszczególne części ciała. Wraz z większą znajomością schematu ciała przez dziecko nauczyciel
zwiększa ilość wymienianych części ciała oraz stopień trudności „powitań”. Zwracamy uwagę na to, aby w tracie
ćwiczenia istniała możliwość różnicowania części ciała po lewej i po prawej stronie, jak również części ciała powy-
żej i poniżej poziomej linii środkowej ciała. Wypowiadając polecenie: „Teraz witają się nasze prawe dłonie; lewe
dłonie, nasze prawe nogi, nasze lewe nogi; nasze prawe stopy, nasze głowy, nasze plecy…” nauczyciel wita się
z dzieckiem, dotykając części jego ciała.
W trakcie prowadzenia ćwiczenia możemy zmienić kolejność i poprosić dziecko, aby to ono wskazywało lub
nazywało części ciała, które mają się ze sobą „przywitać”.

Ćwiczenie 3
Części ciała – moje i innych

Cele: Rozwijanie znajomości schematu własnego ciała, orientacji w schemacie ciała innej osoby oraz umiejętno-
ści określania położenia przedmiotów względem osi ciała.
Pomoce: Maty, na których siadają dziecko i nauczyciel, miś, lalka.
Przebieg: Nauczyciel siada naprzeciwko dziecko. Zabawki ustawia po prawej i lewej stronie dziecka. Prosi dziecko
o wskazanie tej samej części ciała, którą wskazał (np. „To jest moje prawe oko. Pokaż gdzie masz prawe oko”; „To
jest moja prawa ręka. Pokaż gdzie jest twoja prawa ręka”). Następnie nauczyciel prosi, aby to dziecko pierwsze
wskazało i nazwało swoją część ciała, po czym powtarza po dziecku, wskazując swoje części ciała.