Page 9 - Planeta Nowa kl.5

3 Ukształtowanie powierzchni

na mapach

Zanim zaczniesz...
Odszukaj w atlasie geograficznym mapę przedstawiającą ukształtowanie
powierzchni Polski. Czym różni się ona od map, które umieszczono
na wcześniejszych stronach podręcznika?

Mapa przedstawia obraz Ziemi na płaskiej powierzchni. Tym-
czasem znajdują się na niej liczne wzniesienia oraz zagłębienia.
Jak zatem pokazać na mapie ukształtowanie powierzchni?

Wysokość bezwzględna i wysokość względna
Każdy punkt na powierzchni Ziemi znajduje się na określonej
wysokości. Jest ona mierzona od poziomu morza. Tę wysokość
zazwyczaj zapisujemy w skrócie – n.p.m., np. 500 m n.p.m.
(taki zapis czytamy: 500 metrów nad poziomem morza).
Wysokość każdego punktu na Ziemi mierzoną od poziomu
morza nazywamy wysokością bezwzględną.
Innym rodzajem wysokości jest wysokość względna. Mie-
rzy się ją od wybranego miejsca, np. od podnóża wzniesienia
do jego szczytu. Wysokość względna jest mniejsza od wy-
sokości bezwzględnej. Wyraża się ją w metrach, np. 380 m.

wysokośćwysokość
w m n.p.m.w m n.p.m. szczytszczyt
20002000
wysokość względna wysokość względna

15001500 wysokość względna wysokość względna wysokość bezwzględna wysokość bezwzględna

10001000 podnóżepodnóże
wzniesieniawzniesienia

500 500

podnóże wzniesieniapodnóże wzniesienia
poziom morza: 0 mpoziom morza: 0 m
0 0

Każde wzniesienie ma jedną ściśle określoną wysokość bezwzględną. Tymczasem jego wysokość
względna może być różna – w zależności od miejsca, od którego tę wysokość się mierzy.

15