Page 9 - Dziś i jutro - podręcznik

USTRÓJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V

Rola konstytucji w państwie wadzanie zmian w ustawie zasadniczej.
Konstytucja to najwyższy akt prawny Działają też specjalne organy kontrolują­ art. 10,
określający: ce realizację zawartych w niej postano­ art. 188,
art. 235
• zasady ustroju państwa, czyli reguły wień. W Polsce taką funkcję pełni Try-
jego funkcjonowania, bunał Konstytucyjny, którego zadaniem
• kompetencje najważniejszych orga­ jest ocena, czy uchwalone akty prawne są
nów władzy, zgodne z zapisami Konstytucji RP.
• wolności, prawa i obowiązki obywateli.
Dokument ten jest często nazywany
ustawą zasadniczą. Procedura zmiany
W państwach demokratycznych obo­ Konstytucji RP
wiązuje zasada konstytucjonalizmu.
Zgodnie z nią wszystkie organy sprawu­ Wprowadzenie zmian
jące władzę muszą bezwzględnie prze­ w ustawie zasadniczej jest
strzegać przepisów ustawy zasadniczej. bardzo trudne. Wymaga
Nie mogą przekraczać uprawnień, jakie bowiem zgody sejmu,
przyznaje im konstytucja, ani naruszać senatu oraz prezydenta.
gwarantowanych przez nią praw obywa­ Propozycje poprawek
w Konstytucji RP może zgło­
teli. Ustawa zasadnicza ogranicza więc sić co najmniej 1/5 posłów,
władzę państwa nad jego mieszkańcami. senat lub prezydent.
Konstytucja stoi także na straży jed­
nej z najistotniejszych zasad ustroju
demokratycznego, czyli trójpodziału Ustawę zmieniającą zapisy
Konstytucji RP uchwala sejm
władzy. Zgodnie z tą regułą wyróżnia­ większością 2/3 głosów.
my władze ustawodawczą, wykonaw- Musi ją również zaakcep­
czą i sądowniczą. Są one równorzędne tować senat bezwzględną
i oddzielone od siebie. Władzę usta­ większością głosów. Ozna­
wodawczą, polegającą na stanowieniu cza to, że wśród senatorów
musi być więcej osób po­
prawa, sprawuje parlament. Władza pierających poprawkę niż
wykonawcza, dotycząca wprowadza­ jej przeciwników i wstrzy­
nia w życie norm prawnych, należy np. mujących się od głosu.
do króla, prezydenta, rządu. Natomiast
władzę sądowniczą sprawują sądy i try­ Ustawę podpisuje prezy­
bunały, czuwające nad przestrzeganiem dent. Jeśli przyjęte przez
prawa. Wszystkie te organy powinny sejm i senat poprawki do­
współpracować ze sobą dla dobra kraju, tyczą np. zasad ustroju lub
wzajemnie się uzupełniać i kontrolo­ wolności, praw i obowiąz­
wać, tak aby została zachowana równo- ków obywateli, marszałek
sejmu może – na wniosek
waga władz. co najmniej 1/5 posłów,
Ze względu na funkcję, jaką pełni senatu bądź prezydenta –
konstytucja, w większości państw obo­ zarządzić przeprowadzenie
wiązują przepisy, które utrudniają wpro­ ogólnopolskiego referen­
dum w tej sprawie.

129