Page 8 - Biologia na czasie 2 - podręcznik

Autotroficzne odżywianie się

3 organizmów – fotosynteza

Warunkiem życia wszystkich organizmów jest y Synteza cukrów prostych
stały dopływ energii. Organizmy pozyskują ją w przebiegu fotosyntezy
z różnych źródeł, a następnie wykorzystują do Fotosynteza jest złożonym procesem wytwa-
przeprowadzania czynności życiowych. Część rzania związków organicznych z prostych
energii jest przez nie również przechowywana. związków nieorganicznych przy udziale energii
świetlnej. Substratami fotosyntezy są najczęściej
y Pokarm jako źródło energii dwutlenek węgla i woda. Dwutlenek węgla jest
Jednym ze źródeł energii niezbędnej do zacho- pobierany z powietrza atmosferycznego (u ro-
dzenia procesów życiowych, a jednocześnie ślin lądowych przez aparaty szparkowe oraz
środkiem wykorzystywanym do budowy ciała, przetchlinki) lub z wody w postaci jonów wo-
jest dla wszystkich organizmów pokarm. Ist- dorowęglanowych (rośliny wodne). Woda wraz
nieją dwa główne sposoby jego pozyskiwania. z rozpuszczonymi w niej solami mineralnymi
Pierwszy cechuje organizmy samożywne, czyli dociera do wnętrza roślin lądowych z gleby,
autotrofy, drugi – organizmy cudzożywne, czyli zwykle za pośrednictwem systemu korzeniowe-
heterotrofy. go. Rośliny żyjące w środowisku wodnym pobie-
Autotrofy mają zdolność przemiany pro- rają wodę całą powierzchnią ciała.
stych związków nieorganicznych w złożone W wyniku bardzo złożonego ciągu reakcji
związki organiczne. Dokonują tego za po- w procesie fotosyntezy powstaje aldehyd fosfo-
mocą energii świetlnej w procesie fotosyn- glicerynowy, z którego w dalszych przemianach
tezy lub energii chemicznej pochodzącej z może powstać glukoza, inne, bardziej złożo-
utleniania prostych związków mineralnych ne węglowodany, białka lub tłuszcze. Moż-
w procesie chemosyntezy. Fotosyntezę prze- na więc powiedzieć, że w trakcie fotosyntezy
prowadzają rośliny, protisty roślinopodob- energia świetlna jest przekształcana w energię
ne oraz niektóre bakterie (np. sinice, bakterie związków chemicznych. Poza związkami orga-
zielone i purpurowe), natomiast chemosynte- nicznymi produktem fotosyntezy u roślin jest
zę – niektóre bakterie, np. żelazowe. Hetero- tlen.
trofy, do których należy większość bakterii, Znane są dwa rodzaje fotosyntezy:
protisty zwierzęce i grzybopodobne, grzyby, v fotosynteza przebiegająca z uwolnieniem tlenu
zwierzęta, a także większość roślin pasożytni- (u roślin, protistów roślinopodobnych i sinic),
czych, korzystają ze związków organicznych v fotosynteza zachodząca bez uwolnienia tlenu
wytworzonych przez organizmy samożywne. (u bakterii zielonych i purpurowych).

Wykorzystanie energii przez autotrofy i heterotrofy. Światło słoneczne jest źródłem energii świetlnej wykorzy-
stywanej do syntetyzowania związków organicznych przez większość autotrofów. Natomiast heterotrofy korzystają
z wyprodukowanych przez autotrofy wysokoenergetycznych związków organicznych.
20